Ke eng seo e bilego seno sa mathomo sa khaponete ;

Matseno

Na o kile wa ipotšiša gore ke eng seno sa mathomo sa khapone ? lefatše la . Dino tše di nago le khapone di fetogile kudu go theoša le nywaga. Seo se thomilego e le sedirišwa sa go matlafatša kalafo e fetogile seno sa lefase ka bophara se se lapološago seo se thabelwago ke dimilione. Sehlogo se se hlahloba mathomo a dino tše di nago le khapone , se lebišitše tlhokomelo tlholong ya mathomo kudu le kamoo se ilego sa fetoga ka gona go ba dino tšeo re di nwago lehono.

Carbonation ke eng gomme ke ka lebaka la eng e le taba?

Go kwešiša go ba le khapone .

Carbonation ke tshepedišo yeo go yona khaponetaeoksaete (CO2) e hlapolotšwego ka gare ga seela, go hlola dibuble. Gase ye e fa dino maikutlo a tšona a fizzy, gomme ke maleatlana a ka morago ga . Dino tše di nago le khapone ya leqhwa tšeo ba bantši ba di thabelago, kudu-kudu boemong bja leratadima bjo bo fišago. Tshepetšo e bonolo ka kgopolo eupša e ithekgile ka kgatelelo ye e nepagetšego le taolo ya themperetšha go boloka kgase ka gare ga seela.

Motheo wa mahlale wa meetse a khaponetaeoksaete .

Ge CO2 e hlatswa ka meetseng, e bopa esiti ya khapone, yeo e fago dino tše di nago le khapone go loma ga tšona mo go kgethegilego. Tshepetšo ye e ka direga ka tlhago, bjalo ka ge go bonwa ka methopong ya diminerale, goba ka maitirelo ka tšweletšong ya sebjalebjale. Go ba gona ga khapone go fetoša kamoo re itemogelago seno ka gona, go nea se se fetago go fo ba le meetse— dino tše di nago le khapone bjale ke selo se segolo sa go lapološa ga mehleng yeno.

Tlhago ya mathomo: Meetse a khapone a tšweletše kae?

Methopo ya diminerale yeo e nago le khapone ya tlhago .

Ka nywaga-kgolo e mentši, batho ba tsebile ka methopo ya diminerale yeo e nago le khapone ya tlhago. Methopo ye, moo meetse a monyago CO2 ka tlhago go tšwa methopong ya ka fase ga mmu, go be go dumelwa gore e na le mehola ya kalafo. Baroma le Bagerika ba ile ba diriša methopo ye bakeng sa ditla-morago tša bona tšeo go thwego ke tša phodišo, ba diriša meetse a tlhago a fizzy e le pheko ya ditaba tša tšhilo ya dijo le malwetši a mangwe.

Go kgahlwa ga pele ka meetse a fizzing .

Pele ga ge khaponete e hlolwa ka maitirelo, dino tše di nago le khapone di be di bonwa bjalo ka mohuta wa meetse a kalafo. Tumelo ya gore di- bubble di ka thuša go šilwa ga dijo goba tša kaonefatša bophelo bjo bobotse e dirile gore e be kgetho e tumilego go bao ba nyakago mehola ya tša maphelo. Kgopolo ya gore di- bubble di be di ka nea phodišo e ile ya bula tsela bakeng sa dilo tše difsa tša ka morago historing ya dino.

Seno sa mathomo sa maitirelo sa go ba le khapone ya go ba le khapone se ile sa hlangwa?

Go phuhlama ga Joseph Priesley ka 1767 .

Joseph Priestley, e lego rathutamahlale wa Leisemane, o tumišwa kudu ka go utolla kamoo o ka bopago meetse a khapone . Ka 1767, o ile a utolla gore ge e ba meetse a be a ka pepentšhwa khaponetaeoksaeteng go tšwa tshepedišong ya go bedišwa, a be a tla monya kgase, a tšweletša mafelelo a bubbly. Ye e be e le mohlala wa mathomo wo o begilwego wa dino tše di nago le khapone tšeo di hlotšwego ka maitirelo. Le ge Priestley a be a sa e rekiše bjalo ka seno, kutollo ya gagwe e beile motheo wa dilo tše mpsha tša ka moso.

go tsenywa ga meetse ka pela ka meetse a khapone .

Ka morago ga go utollwa ga Priestley, go tsepelela go ile gwa šuthišetšwa go meetse a go tšweletša khapone ao a tšweletšago bontši . Mabotlelo a mathomo a meetse a soda a ile a hlolwa mathomong a lekgolo la bo-19 la nywaga, a dumelela kabo e phatlaletšego. Seno se se bonolo— meetse ao a fo ba a nago le khapone yeo e se nago tatso e oketšegilego—mathomong e be e lebelelwa e le sedirišwa sa go matlafatša sa tša maphelo, seo gantši se bego se dirišwa dikhemising bakeng sa mehola ya sona ya tšhilo ya dijo.

Seno sa mathomo sa go ba le khapone se be se latswa bjang?

E se na tatso le e bubbly .

Go fapana le ya sebjalebjale dino tše di nago le khapone , tšeo di lego bose e bile di na le tatso, dino tša mathomo tša khapone di be di le tše di sa raraganago e bile di se na tatso. Di be di le kgole le dino tšeo di nago le khapone ya leqhwa , di nea phihlelo e bubbly, e effervescent eupša go se na ditatso tše di okeditšwego. Dino tše tša mathomo e be e le tša kalafo gomme di be di jewa bakeng sa mehola ya tšona yeo go thwego ke ya maphelo, e sego ka baka la tatso ya tšona.

Go rata go tseba ga setšhaba le go amogelwa ka pela .

Go sa šetšwe go se be le tatso, selo se sefsa sa go nwa seno sa go bubbly se ile sa hlola go rata go tseba gare ga setšhaba. Maikutlo a go tšhologa a dino tše di nago le khapone a ile a kgahliša batho, gomme ditleleimi tša yona tša maphelo di bile le seabe go tumišeng ga yona. Go se go ye kae, bokgoni bja dino tše di nago le khapone di ile tša fetela ka kua ga tšhomišo ya kalafo gore e be seno seo se thabelwago ke batheetši ba bantši.

Dino tše di nago le khapone di ile tša tšwelela bjang ka morago ga seno sa pele?

Go tlaleletšwa ga ditatso le sirapo .

Mathomong a bo-1800, bahlami ba dilo tše difsa ba ile ba thoma go leka ditatso bakeng sa . Dino tše di nago le khapone . Mathomong, di-syrup tša mešunkwane tša go swana le ginger le birch bark di ile tša okeletšwa bakeng sa dithoto tša tšona tša kalafo. Le ge go le bjalo, ge ditatso di tšwelela, ditatso tše bose tša go swana le sirapo ya dienywa (lemone, cherry, le morara) di ile tša tuma. Go tlaleletšwa ga swikiri go dirile gore dino tše di be tše di kgahlišago kudu go setšhaba ka kakaretšo, sa bea sefala sa di- soda tšeo re di nwago lehono.

Tlhabollo ya didiba tša soda le go tsenya mabotlelo .

Go hlangwa ga sediba sa soda lekgolong la bo-19 la nywaga go ile gwa fetoša tsela yeo batho ba bego ba e-ja dino tše di nago le khapone . Didiba tše, mathomong di hwetšwa ka dikhemising, di ile tša dumelela go tswakana ga a ka lefelong la meetse meetse le sirapo, go fa dino tše di rulagantšwego, tša tatso. Se gape se ile sa katološa setšo sa dino tše di nago le khapone , sa se fetoša go tšwa go tonic ya kalafo go ya go seno sa leago.

Ke tema efe yeo thekinolotši e e kgathago senong sa mathomo sa khapone ya khapone?

Boitlhamelo ka go dira mabotlelo le go phuthela .

mathomo tše di nago le khapone Dino tša di be di tsentšwe ka mabotlelong ka go šomiša dikhokhase go tswalela khapone ya ka gare. Lega go le bjalo, mokgwa wo o be o sa šome gabotse, gomme bontši bja fizz bo ile bja lahlega. Ka bo-1850, tšwelopele ya theknolotši ya go tsenya mabotlelo e dirile gore go be bonolo go tšweletša dino tše di nago le khapone ka tekanyo ye kgolo. Metšhene ya mabotlelo a go tšhologa le a go tiiša e ile ya hlangwa, go kgonthišetša gore fizz e be e bolokilwe nakong ya go sepetšwa.

Ditlhohlo tša meetse a mathomo a khaponetaeoksaete .

E nngwe ya ditlhohlo tše kgolo tšeo batšweletši ba mathomo ba lebanego le tšona e be e le go boloka CO2 e phatlalatšwa ka meetseng nakong ya tshepedišo ya go tsenya mabotlelo. Le ge theknolotši e kaonafetše ge nako e dutše e eya, go be go sa na le go katana le go bolokwa ga kgase le go netefatša gore seno se dula se fizzy go fihlela se jewa.

Ke ka baka la’ng seno sa mathomo seo se nago le khapone se be se lebelelwa e le se se phetšego gabotse?

Mehola yeo e lemogwago ya kalafo .

Lekgolong la bo-18 le la bo-19 la nywaga, dino tše di nago le khapone di ile tša bapatšwa kudu-kudu bakeng sa mehola ya tšona ya tša maphelo. Go be go naganwa gore meetse a go ba le khapone a na le mehola ya tšhilo ya dijo le ya kalafo. Batho ba be ba dumela gore e ka thuša ka selo se sengwe le se sengwe go tloga go go se šilege ga dijo go ya go go lapa. Dino tše di nago le khapone di be di rekišwa ka bophara ka dikhemising, gantši di tswakilwe le metswako ya mešunkwane, gomme tša bapatšwa bjalo ka tonic ya go kaonafatša maphelo.

Ditleleimi tša maphelo le thekgo ya mahlale .

Kgopolo ya gore dino tše di nago le khapone di be di ka kaonefatša bophelo bjo bobotse e ile ya phegelela ka nywaga-kgolo e mentši. Gaešita le ge thutamahlale ya mehleng yeno e ile ya hlatsela bontši bja dipolelo tša kalafo, bareki ba pele ba be ba lebelela meetse ao a fišwago e le a go fodiša-tšohle, gomme a be a jewa kudu bakeng sa dithoto tša ona tšeo di bego di lebelelwa e le tša phodišo.

Setšhaba se ile sa arabela bjang senong sa mathomo seo se nago le khapone?

Kamogelo ke setšhaba .

mathomo tšeo di nago le khapone Dino tša di ile tša gahlana le motswako wa go rata go tseba le go belaela. Go sa šetšwe go bapatšwa bjalo ka setšweletšwa sa maphelo, selo se sefsa sa go nwa seno se se fizzy se ile sa hlohleletša kgahlego ya setšhaba. Ge nako e dutše e e-ya, ge dino tšeo di be di thoma go hwetšagala kudu, batho ba ile ba thoma go di bona e le selo se se thabišago sa go lapološa go e na le go fo ba setlatla sa kalafo.

Phetogo ya setšo go tšwa go tonic go ya go go alafa .

Mafelelong a lekgolo la bo-19 la nywaga, dino tše di nago le khapone di be di dirile phetogo go tloga go go ba le kalafo e tiilego go ya go go thabelwa ka baka la tatso ya tšona. Didiba tša soda di ile tša fetoga mafelo a tumilego a tša leago, gomme go se go ye kae, dino tše di nago le khapone e be e se sa le selo se segolo sa khemisi feela. Phetogo ye ya setšo e kgathile tema ye bohlokwa tlhagelelo ya dino tše di nago le khapone go ba setšweletšwa sa kgwebo seo re se lemogago lehono.

Ke ka baka la’ng seno sa mathomo seo se nago le khapone se sa dutše se le bohlokwa lehono?

Motheo wa intasteri ka moka .

Go hlangwa ga sa mathomo sa go ba le khapone seno go ile gwa thea motheo wa intasteri ya dinoko tša sebjalebjale. Hiuierpack , ka go tsepelela ga yona go ditharollo tša go phuthela tša boitlhamelo, tšeo di nago le bogwera bja tikologo, e tšwetša pele bohwa bja boitlhamelo bja dino, go fa dikgwebo go phuthela ga go ya go ile bakeng sa dino tša bona tša khapone , go akaretšwa meetse a go phadima le disoda.

Lefa ka lehono le phadimago meetse marakeng .

a mehleng yeno Meetse a go phadima a kolota bontši bja go tuma ga yona dino tša mathomo tša khapone . Ge batho ba dutše ba e-ba yo a lemogago bophelo bjo bobotse kudu, bao ba nago le khapone ba boela medung ya bona ka diteng tša tlase tša swikiri le metswako e bonolo, ya tlhago kudu. Tshekamelo ya go ya go mekgwa e mengwe e phetšego gabotse go di- soda tše di nago le swikiri ke ponagatšo ya phetogo go tloga go tonic ya kalafo go ya go dino tše di lapološago, tša letšatši le letšatši.

Phapano e be e le efe magareng ga meetse a mathomo a khapone le soda ya sebjalebjale?

Bonolo ba Motsoako .

Dino tša mathomo tša khapone di be di na le meetse a khapone fela, go se na swikiri ye e okeditšwego goba tatso ya maitirelo. Bonolo bjo bo fapana kudu le di- soda tša mehleng yeno, tšeo di tletšego ka dilo tše bose, dilo tšeo di bolokago dilo le dilo tšeo di nago le tatso. tša lehono tša khapone Dino gantši di raragane ka sebopego, ka kgatelelo ya tatso go e na le mehola ya kalafo.

Morero le Tšhomišo .

tša mathomo tša khapone Dino di be di jewa bakeng sa bophelo bjo bobotse, mola di-soda tša lehono di thabelwa kudu bakeng sa tatso ya tšona e lapološago. Phetogo go tšwa go tonic ya maphelo go ya go go lapološa ka go se šetše e fetotše ka moo batho ba lebelelago dino tše di nago le khapone , gomme tlhagelelo ye e hlalošitše intasteri.

Mafetšo

Seno sa mathomo sa go ba le khapone se beile motheo wa intasteri ya dino bjalo ka ge re se tseba. Go tloga go effervescence ye bonolo ya meetse a khapone go ya go disoda tše di raraganego tša lehono, leeto le swailwe ka boitlhamelo le go fetoga ga ditatso tša bareki. Hiuierpack , bjalo ka moabi yo a etilego pele wa diphuthelwana tša dino tšeo di nago le bogwera bja tikologo, o tšwela pele go hlama dilo tše mpsha go sepelelana le bohwa bjo, a fa ditharollo tša go phuthela dino tše ntši tša khaponete , go tšwa meetseng a go phadima go ya go soda.

FAQ .

Q: Seno sa mathomo sa go ba le khapone se kile sa dirwa?

A: Seno sa mathomo sa go ba le khapone se ile sa hlolwa ka 1767 ke Joseph Priestley, yo a ilego a utolla kamoo go ka dirwago khaponete meetse.

Q: Ke ka lebaka la eng batho ba ile ba nwa dino tša mathomo tša khapone?

A: Mathomong, batho ba be ba e-nwa dino tše di nago le khapone bakeng sa mehola ya bona yeo go thwego ke ya tša maphelo, kudu-kudu bakeng sa go šila dijo.

Q: Seno sa mathomo sa go ba le khapone se be se latswa bjang?

A: Seno sa mathomo seo se nago le khapone se be se se na tatso, se swana le tša lehono dino tše di nago le khapone ya leqhwa , gomme se jewa kudu-kudu bakeng sa bophelo bjo bobotse.

Q: Ke mang yo a tumišwago ka go hlama meetse a khapone?

A: Joseph Priestley o tumišwa ka go hlangwa ga meetse a khapone ka 1767, a beakanya sefala sa di-soda tša mehleng yeno.

Q: Na meetse a go phadima a swana le seno sa mathomo sa go ba le khapone?

A: Ee, meetse a sebjalebjale a go phadima a swana kudu le dino tša mathomo tša khapone eupša a na le mehuta ye mentši ya tatso le dikgetho tše di phetšego gabotse.