Saayinsii dhugaatii anniisaa humnaa duuba jiru: akkaataa kaafeeniin, vitaaminii fi elektiroolayitiin waliin hojjetan

Dhugaatiiwwan anniisaa humnaa namoota baay'ee anniisaa saffisaan guddisuu barbaadaniif filannoo ta'aniiru. Sochii qaamaa qopheessuuf, guyyaa hojii baay'ee itti baay'atu yoo ta'e, ykn yeroo qo'annoo halkan gara galgalaa irratti dammaqinaan turuuf yaaltu, dhugaatiiwwan kun akka haaromsanii fi haaromsan waadaa galan. Garuu maaltu sirriitti akkas bu’a qabeessa isaan taasisa? Iccitiin kun wantoota of eeggannoodhaan filataman, adda durummaan kaafeeniin, vitaaminii fi elektiroolayitii keessa jira. Barreeffama kana keessatti, saayinsii wantoota kana duuba jiran keessa lixnee akkaataa isaan anniisaa, xiyyeeffannoo, fi bishaan guddisuuf waliin hojjetanitti, addunyaa har’aa keessatti dhuguun humna humnaa michuu humna qabu akka ta’u taasisa.

1. Gahee kaafeeniin dhugaatii anniisaa humnaa keessatti qabu .

Kaafeeniin wantoota beekamoo fi bal’inaan itti fayyadaman keessaa isa tokkodha . Dhugaatii anniisaa , fi sababa gaariidhaaf. Akka nama kakaasutti kaafeeniin sammuu fi sirna narvii irratti dhiibbaa guddaa qaba. Hojiin isaa inni jalqabaa dammaqina guddisuu fi ilaalcha dadhabbii hir’isuudha, kanaafis yeroo baay’ee dhugaatiiwwan anniisaa guddisuuf qophaa’an keessatti kan argamu.

Akkaataa Kaafeeniin itti hojjetu:

Kaafeeniin kan hojjetu gocha adenosine, niwurootiraansimiitara sammuu keessatti dadhabbiin nutti dhaga'amuuf itti gaafatamummaa qabu ugguruudhaani. Adeenoosiiniin yeroo ugguramu niwurootiraansimiiteroota biroo kan akka doopaamiinii fi nooreepinephriinii, kunis miira, sadarkaa anniisaa fi hojii hubannoo fooyyessuuf gargaara. Malli kun namoonni baay’een erga kaafeeniin fudhatanii booda caalaatti dammaqanii fi dammaqinaan kan itti dhaga’amuuf.

Caffeine dadhabbiin ofirraa ittisuu malees ga’umsa qaamaa ni guddisa. Sirna narvii giddugaleessaa kan kakaasu yoo ta’u, oomisha adreenaaliin dabalaa kan jiru yoo ta’u, kunis dabaree isaatiin obsaa fi humna fooyyessuudhaan raawwii qaamaa guddisa. Kunis kaafeeniin dhugaatii anniisaa humnaa keessatti wantoota murteessaa ta'an taasisa, fayyadamtoonni yeroo dheeraaf humna akka qabaatan gargaara, yoo hojjetanis ta'e sochii qaamaa godhan, ykn barachaa jiran.

Faayidaa kaafeeniin dhugaatii anniisaa humnaa keessatti qabu:

• Dammaqiinsi dabaluu:  dadhabbiin ofirraa ittisuu fi xiyyeeffannoo fooyyessuuf gargaara, bu’a qabeessaa fi qaraa akka turtu mirkaneessuu.

• Raawwii fiizikaalaa fooyya’e:  sadarkaa anniisaa guddisa, kunis yeroo sochii qaamaa obsaa fi cimina guddisuu danda’a.

• Saffisaan xuuxamuu:  Kaafeeniin saffisaan qaamaan waan xuuxamuuf, yeroo baay’ee barbaachisutti anniisaa ariifataa guddisuu danda’a.

2. Gahee barbaachisaa B-Vitaamiin .

B-vitaamiin garee soorata barbaachisoo meetaabolii anniisaa keessatti gahee murteessaa kan qaban yoo ta’u, qaamni nyaata gara anniisaa itti fayyadamuu danda’utti akka jijjiiru gargaara. Kompileeksii B-vitaamiin vitaaminii adda addaa hedduu kan of keessaa qabu yoo ta’u, kanneen akka B1 (Thiamine), B2 (Riboflavin), B3 (Niacin), B5 (Pantothenic Acid), B6, B7 (Biotin), B9 (Fooleetii), fi B12. Vitaaminoonni kun yeroo baayyee dhugaatii anniisaa akka dhugaatii anniisaa humnaa irratti dabalamuun oomisha anniisaa waliigalaa deeggaruun meetaabolii fayya qabeessa ta’e eeguuf.

Akkaataa B-Vitaamiin itti hojjetu:

Tokkoon tokkoon B-vitaamiin qaama keessatti gahee addaa qaba, garuu hojiin waloo isaanii oomisha anniisaa seelii deeggarudha. Fakkeenyaaf:

• Vitamin B1 (Thiamine):  qaamni kaarboohayidireetii gara gilukoosiitti akka meetaabolii godhu gargaara, kunis madda anniisaa qaamaa isa jalqabaati.

• Vitamin B2 (riboflavin):  meetaabolii cooma fi pirootiinii keessatti hirmaata, kunis guyyaa guutuu sadarkaa anniisaa itti fufsiisuuf barbaachisaa dha.

• Vitamin B3 (Niacin):  dandeettii qaamni kaarboohayidireetii, cooma, fi pirootiinii hojjechuu keessatti gahee qaba.

• Vitamin B6:  oomisha niwurootiraansimiitara akka seerootoonii fi doopaamiinii kan deeggaru yoo ta’u, kunis to’annoo miiraa fi sadarkaa anniisaaf gumaacha.

• Vitamin B12:  Seelonni dhiiga diimaa uumuu fi seelii narvii fayya qabeessa ta’e eeguuf barbaachisaa kan ta’e B12 sadarkaa anniisaa olka’aa itti fufsiisuu keessatti gahee murteessaa qaba.

Faayidaa B-Vitaamiin dhugaatii anniisaa humnaa keessatti qabu:

• Oomisha anniisaa guddate:  B-vitaamiin nyaata gara anniisaatti jijjiiruuf gargaara, dandeettii fi obsa yeroo dheeraa deeggaru.

• Hojii hubannoo fooyya’aa:  B-vitaamiin baay’een isaanii fayyaa sammuu fi hojii hubannoo keessatti gahee qabu, kunis ifa sammuu qaraa akka ta’u gargaara.

• Mood fi dhiphina fooyya’aa:  Vitamin B6, keessumaa, oomisha niwurootiraansimiiteroota miira namaa to’atan deeggaruun sadarkaa dhiphina bulchuuf gargaaruu danda’a.

3. Barbaachisummaa elektiroolayitii dhugaatii anniisaa humnaa keessatti .

Elektiroolayitoonni albuuda barbaachisoo ta’anii fi dalagaalee fiiziyoloojii adda addaa, kan akka mallattoo narvii, maashaalee fi madaallii dhangala’aa to’achuuf gargaaranidha. Dhugaatii anniisaa humnaa keessatti elektiroolayitiin kan akka soodiyemii, pootaasiyeemii, kaalsiyeemii, fi maagniziyeemiin yeroo baay’ee bishaan akka guddisu fi madaallii dhangala’aa qaamaa eeguuf hammatama.

Akkaataa Elektiroolayitoonni itti hojjetan:

Yeroo sochii qaamaa irratti bobbaatu ykn dhiphinni baay’ee si mudatu qaamni kee dhangala’aa fi elektiroolayitii dafqaan dhaba. Elektiroolayitoonni madaallii dhangala’oo qaama keessa jiran eeguu fi seelonni sirnaan akka hojjetan gargaaruuf itti gaafatamummaa qabu. Elektiroolayitii gahaa ta’e malee qaamni bishaan qaama keessaa hir’achuu, maashaan dhiituu fi dadhabbiin rakkachuu danda’a.

Keessattuu haala dhugaatii anniisaa keessatti elektiroolayitiin barbaachisaa dha sababiin isaas bishaan qaama keessaa akka hin hir’ifamnee fi madaallii dhangala’aa qaamaa deebisuuf waan gargaaraniif. Elektiroolayitoonni sirna sirrii ta’e eeguudhaan qaamni sadarkaa isaa isa sirrii ta’een itti fufuu akka danda’u, bu’a qabeessummaa kaafeenii fi B-vitaamiin dhugaatii keessatti akka guddisu taasisa.

Faayidaa elektiroolayitii dhugaatii anniisaa humnaa keessatti:

• Madaallii Dhangala’aa eeguu:  Qaamni yeroo sochii qaamaa cimaa ykn yeroo dheeraadhaaf dadhabbiittillee bishaan akka qabaatu taasisa.

• Dhiita'uu maashaa ittisuu:  Elektiroolayitoonni akka soodiyemii fi pootaasiyeemii maashaan akka hin dhiphanne gargaaruu fi hojii maashaa waliigalaa fooyyessuuf gargaara.

• Faankishinii seelii deeggaru:  Elektiroolayitoonni hojii narvii fi maashaa sirrii ta’e eeguuf gargaara, dadhabbiifi ga’umsa fooyyessuu.

4. Walta’iinsa kaafeeniin, b-vitaamiin fi elektiroolayitii gidduu jiru .

Humna . Dhugaatiiwwan anniisaa humnaa kaafeeniin, B-vitaamiin fi elektiroolayitii walitti makamuu keessa jira. Tokkoon tokkoon wantootaa kaayyoo adda addaa kan tajaajilan yoo ta’u, garuu yeroo walitti makaman anniisaa madaalawaa fi itti fufiinsa qabu, bishaan fooyyessuu, fi raawwii hojii fooyya’aa ta’e ni kennu. Kaafeeniin kun dammaqinaafi humna akka siif kennu kan hojjetu yoo ta’u, B-Vitaamiin ammoo boba’aa anniisaa yeroo dheeraadhaaf barbaachisu ni kennu. Elektiroolayitoonni ammoo bishaan akka qabaattu fi dadhabbiifi dhiita’uu yeroo baay’ee sochii qaamaa cimaa wajjin deeman irraa akka fagaattan mirkaneessuu.

Wantoota ijoo kana walitti makuun, dhugaatiiwwan anniisaa humnaa nama humna ariifataa barbaadu kamiifuu furmaata bal’aa ni kenna. Gara mana jireenyaa qajeeltee, qormaata guddaa qopheessuu, ykn guyyaa hojii hojiin itti baay'atu humna kennitee, dhugaatiiwwan kun ga'umsa qaamaa fi sammuu kee guddisuuf furmaata waliigalaa ta'e kennu.

5. Dhugaatii Humna Humnaa maaliif filate?

Dhugaatiiwwan anniisaa humnaa foormulaa of eeggannoodhaan hojjetamee fi sadarkaa anniisaa kee guddisuuf, hojii hubannoo fooyyessuuf, yeroo hojii gaafatu bishaan akka qabaattu si godhu ni dhiyeessu. Kaafeeniin anniisaa ariifataa guddisuuf, B-vitaamiin dandeettii itti fufiinsa qabuuf, fi elektiroolayitii bishaan itti baay’atu waliin, dhugaatiiwwan anniisaa humnaa raawwii hojiif paakeejii guutuu ta’e ni kennu.

Kana malees, paakeejii Hainan Hiuier Industrial Co., Ltd. tiin kennameen, dhugaatii anniisaa humnaa (Power energy dripts) kan kennamu yoo ta’u, haala qulqullina, itti fufiinsa, fi itti quufinsa maamiltootaaf kutannoo maqaan kun qabu calaqqisiisuun kan dhiyaatudha. Paakeejiin ammayyaa dhugaatiin sun haaraa akka turuu fi qulqullina isaa akka turu kan taasisu yoo ta’u, namoota dhuunfaa deemsa irratti argaman kanneen deeggarsa anniisaa amanamaa fi bu’a qabeessa ta’e barbaadaniif filannoo gaarii ta’a.

Goolaba

Walumaagalatti, dhugaatiiwwan anniisaa humnaa wantoota saayinsiitiin deeggaraman kanneen humna itti fufiinsa qabu, xiyyeeffannoo fooyya’aa fi bishaan itti baay’atu kennuudhaaf walsimsiisaa ta’anii hojjetan walitti makuu isaaniitiin adda ta’u. Kaafeeniin hatattamaan jajjabeessa, B-vitaamiin oomisha anniisaa yeroo dheeraa ni deeggara, elektiroolayitiin immoo bishaan akka hin qabnee fi dadhabbiin akka hin uumamne si taasisa. Wantoonni kun waliin ta’uun dhugaatii humna qabeessaa fi bu’a qabeessa ta’e kan ga’umsa qaamaa fi sammuu guddisu uumu. Akkuma teknooloojiin guddachaa dhufeen, faayidaan dhugaatiiwwan kanaa guddina itti fufa, fayyadamtoonni yeroo olka’iinsa isaaniitti akka hojjetan gargaara, yoo hojjetanis ta’e, qo’achaa, ykn sochii qaamaa gochuu.