Views: 0 Mutsari: Muhleri wa sayiti Ku kandziyisa nkarhi: 2025-07-04 Masungulo: Ndhawu
U na xiave xa nkoka eku sirheleleni ka mbango hi ku hlawula ku paka lokunene ka swakunwa. Mimbuyelo ya ku xava swikotela swa aluminiyamu leswi nga ta tshama nkarhi wo leha eka vahumelerisi va swakunwa yi le rivaleni, tani hi leswi swikotela swa aluminiyamu swi nga ndlela leyi nga onhiki ntumbuluko leyi kumekaka namuntlha. Swikotela leswi swi tlheriseriwa endzhaku ku tlula swipaci swin’wana na swin’wana naswona swi na kwalomu ka kwalomu ka . 73% wa switirhisiwa leswi vuyeleriweke . Loko ku pimanisiwa, nghilazi na pulasitiki swi wela ehansi eka ku kondletela. swikotela swa aluminiyamu swi tekiwa swi ri swa nkoka eka . $1,210 hi thani , leswi endlaka leswaku swi pfuna ku nga ri eka pulanete ntsena kambe ni le ka bindzu ra wena. Loko u lava ku endla nkucetelo lowunene eka mbango, anakanya hi ku paka loku u ku hlawulaka. Mimbuyelo ya ku xava swikotela swa aluminiyamu leswi nga ta tshama nkarhi wo leha eka vahumelerisi va swakunwa yi tlula ku hlayisa mali—swi seketela misava naswona swi nyika swintshuxo swa xiyimo xa le henhla swa ku paka.
Swikotela swa aluminium hi swona swi pakiwaka ngopfu eco-friendly eka swakunwa. Ti kuma swilo swo tala naswona ti ni khaboni leyitsongo. Mabodlhela ya nghilazi ya lava matimba yotala kuva ya endla naku famba. Leswi swi endla leswaku ti nga vi kahle ngopfu eka pulanete, hambileswi u nga ti tlheriselaka endzhaku. Mabodlhela ya plastiki ya vevuka naswona ya chipa ku famba. Kambe ti vanga ku thyakisa naswona a ti tlheriseriwi ngopfu. Ku vuyisa aluminiyamu swi hlayisa kufika eka 95% wa eneji leyi lavekaka ku endla swikotela leswintshwa. Swi tlhela swi hi pfumelela ku tirhisa switirhisiwa leswi fanaka hi ku phindha-phindha. Ku tshovela swikotela swa aluminiyamu swi pfuna ku hunguta mali yo rhumela. Yitlhela yi tsema ti greenhouse gases hikuva ti vevuka naswona ta olova ku ti stack. Tisisiteme leti nga tatiwaka nakambe na ku tlheriseriwa ka tidipoziti ti pfuna tinxaka hinkwato ta ku paka. Va endla leswaku ku tlheriseriwa ka swilo swi antswa naswona va hunguta thyaka. Ku tirhisa ku paka na swilo swo tala leswi vuyeleriweke swa antswa eka pulanete. Swi tlhela swi pfuneta ku tumbuluxa ikhonomi ya xirhendzevutani. Miehleketo leyintshwa yo fana na switirhisiwa leswi nga onhakaka hi swilo leswi hanyaka na ku paka hi vutlhari swi nga pfuna swinene. Va endla leswaku swibye swa swakunwa swi antswa eka mbango.
Loko u tshovela swipaci swa swakunwa, u fanele u ehleketa hi swilo swi nga ri swingani leswikulu. Swilo leswi swi ku pfuna ku vona ndlela leyi swikotela swa aluminiyamu, mabodlhela ya nghilazi ni mabodlhela ya pulasitiki swi pimanisaka ha yona. Ku tiva tinhla leti swi ku pfuna ku hlawula leswi nga swinene eka bindzu ra wena ni le misaveni.
Sungula hi ku languta ndlela leyi phasela rin’wana ni rin’wana ri endliwaka ha yona. Leswi swi vula ku kambela leswaku ku tirhisiwa energy na raw ku fikela kwihi. Swikotela swa aluminiyamu swi tala ku tirhisa swilo leswi vuyeleriweke. Leswi swi hlayisa matimba naswona swi hunguta tigasi ta greenhouse. Mabodlhela ya nghilazi ya lava kuhisa lokukulu swinene leswaku kuta n’okisiwa sandi na timinerali tin’wana. Leswi swi tirhisa matimba yo tala naswona swi vavisa mbango swinene. Mabodlhela ya pulasitiki ya tirhisa matimba matsongo ku endla. Kambe va lava mafurha ya fossil naswona va endla thyaka ro tala leri tshamaka nkarhi wo leha.
Xitsundzuxo: Timodelo tin'wana ta xirhendzevutani xa vutomi, ku fana na 'cradle-to-gate,' languta ntsena ku endliwa ka ku paka. Van'wana, ku fana na 'cradle-to-grave' na 'cradle-to-cradle,' va languta vutomi hinkwabyo, ku katsa na ku vuyiseriwa na ku tirhisiwa nakambe.
Ndlela leyi ku pakiwa ku fambisiwaka ha yona na yona i ya nkoka eka pulanete. Tiphasela to vevuka, ku fana ni swikotela swa aluminiyamu ni mabodlhela ya pulasitiki, ti tirhisa mafurha matsongo naswona ti endla thyaka ritsongo loko ri rhumeriwa. Mabodlhela ya nghilazi ya tika swinene naswona ya tshoveka hi ku olova. Va lava matimba yo tala leswaku va ta famba ni ku pakiwa loku engetelekeke leswaku va tshama va hlayisekile.
Ku vuyiseriwa ka swilo swina nkoka swinene eka mbango. U lava ku pakiwa loku olovaka ku ku tlherisela endzhaku naswona ku tlhela ku tirhisiwa ngopfu. Swikotela swa aluminiyamu hi swona leswinene ngopfu laha. Tinga tlheriseriwa minkarhi yotala naswona titshama tiri na matimba naswona ti pfuna. Nghilazi yi nga tlhela yi tlheriseriwa hi ku phindha-phindha, kambe yi lava matimba yo tala. Mabodlhela ya tipulasitiki a ma tlheriseriwi ngopfu naswona hakanyingi ma hetelela ma ri thyaka kutani ma hundzuriwa swilo swa xiyimo xa le hansi.
Leswaku ku pakiwa ka swilo ku tlhela ku tirhisiwa kahle ku fikela kwihi swi cinca vuyelo bya kona hinkwabyo emisaveni.
tidyondzo letintshwa ti vula loko hi . Ku vuyisa tipulasitiki to tala, ku suka eka 3% ku ya eka 50% , hi nga hunguta switandzhaku swa ku hisa ka misava hi 42% na ku hunguta ku tirhisiwa ka eneji leyi nga pfuxetiwiki hi 114%. Kambe swilo swin’wana, swo tanihi ku tirhisiwa ka mati, swi nga ha tlakuka, hikwalaho ku tshamiseka a hi minkarhi hinkwayo swi olovaka.
Leswi humelelaka eka ku paka endzhaku ka loko u swi tirhisile na swona i swa nkoka. Swihlawulekisi leswinene swi pfuneta ku tumbuluxa ikhonomi ya xirhendzevutani. Leswi swivula leswaku switirhisiwa switlhela switirhisiwa kumbe switlhela switirhisiwa ematshan’wini yo lahliwa. Swikotela swa aluminiyamu hakanyingi swi va swikotela leswintshwa, hikwalaho swi hlayisa nkoka wa swona. Nghilazi yinga tlheriseriwa kumbe kutirhisiwa nakambe, kambe minkarhi yin’wana yitirhisiwa eka magondzo. Mabodlhela ya tipulasitiki a ma tlheriseriwi ngopfu naswona ma nga thyakisa loko ma nga khomiwi kahle.
Xiya: Tindlela to tshungula ku pakiwa emakumu, kufana na ku vuyiseriwa ka michini na pyrolysis, tinga tsema tigasi ta greenhouse hiku fika eka 57% loko ku pimanyisiwa na ku hisiwa.
Hi leri tafula leri nga ni timhaka letintshwa leti humaka eka bindzu leri ti kombisaka leswaku ha yini swilo leswi swi ri swa nkoka:
Nchumu wa nkoka . |
Tinhlayo / Vutivi . |
Xihlovo / Xifundzha . |
|---|---|---|
Ku kula ka makete . |
Makete wa Asia-Pacific Sustainable Packaging lowu durhaka $44.67B hi 2024 , wu nga fikelela $92.60B hi 2034 (CAGR 7.56%) |
Vulavisisi bya le mahlweni . |
Ku tirhisiwa ka swilo leswi pakiwaka . |
912.9 wa tibiliyoni ta tiyuniti to paka leti tirhisiweke eChina hi 2023 . |
Data ya misava hinkwayo (China) . |
Swiendlo swa Vulawuri . |
India ri yirise tipulasitiki leti tirhisiwaka kan’we hi 2022; Japani na Korea Dzonga ti na milawu ya thyaka yo paka . |
Vulavisisi bya le mahlweni . |
Nkoka wa ku kondletela ka vatirhisi . |
78% wa vaxavi va le United States va khathala hi ku hanya hi ndlela leyi nga heriki . |
Nielseniq . |
Vutshembeki bya Brand & ku tshamiseka . |
63% va tala ku xava eka tibrand leti nga na tipakani ta ku kondletela; 82% va tiva hi tipakani leti . |
Trivium, Shorr . |
Ku twisisa ka ntsengo wa vatirhisi . |
70% a yi nge cinci ku suka eka ku paka loku nga heriki ku ya eka swihlawulekisi swo chipa . |
Trivium . |
Loko u languta vuhumelerisi, swo famba, ku vuyisa swilo leswi nga tirhisiwangiki, na makumu ya vutomi, u vona xitori hinkwaxo xa ku hlayisa ku paka. Leswi swi pfuna ku pimanisa aluminiyamu, nghilazi ni pulasitiki, leswaku u ta kota ku hlawula leswi nga swinene eka bindzu ra wena ni le ka pulanete.
Vanhu van’wana va ehleketa leswaku mabodlhela ya nghilazi i ya kahle swinene eka Misava. Vo tala va tshemba leswaku nghilazi hi yona leyi nga ta tshama nkarhi wo leha. Kambe sayense yi kombisa nchumu wun’wana lowu hambaneke. Mabodlhela ya nghilazi lama tirhisiwaka kan’we ma vavisa mbango ngopfu .. Va lava matimba yo tala ku endla. Mabodlhela ya nghilazi ya tika, hikwalaho ku ma fambisa swi endla leswaku ku thyakisa ngopfu. Hambiloko u tlhela u tirhisa nghilazi, swa ha vanga ku humesiwa ka khaboni yo tala ku tlula swikotela swa aluminiyamu kumbe mabodlhela ya pulasitiki.
Swikotela swa aluminiyamu i xihlawuhlawu lexinene eka pulanete. Swikotela swa aluminiyamu leswi vuyeleriweke swi na khaboni leyitsongo swinene. Ku vuyisa aluminiyamu swi hlayisa kwalomu ka matimba hinkwawo lama lavekaka ku endla swikotela leswintshwa. Leswi swivula leswaku ku thyakisa ngopfu na tigasi titsongo ta greenhouse. Aluminiyamu a yi humi eka mafurha ya fossil. Leswi swi pfuna ku papalata swiphiqo swin’wana leswi taka ni mabodlhela ya pulasitiki. Mabodlhela ya plastiki ya na khaboni leyintsongo ku tlula nghilazi. Ti vevuka, kambe ti vanga xiphiqo lexikulu xa ku thyakisa. Mabodlhela ya pulasitiki a ma nge tlheriseriwi endzhaku hilaha ku nga heriki.
Hi lowu ku languta hi ku hatlisa eka ndlela leyi xigwitsirisi xin’wana ni xin’wana xi khumbaka mbango ha yona:
Muxaka wa xigwitsirisi . |
Swilo swa nkoka swa ku khumbeka ka mbango . |
|---|---|
Mabodlhela ya nghilazi . |
Khaboni ya le henhla, ntiko wo tika, ku tirhisiwa ka matimba ya le henhla, hambi ku ri nghilazi leyi vuyeleriweke yi na nkucetelo lowukulu . |
Mabodlhela ya pulasitiki . |
Khaboni ya le hansi ku tlula nghilazi, kambe yi vanga ku thyakisa na tipulasitiki letitsongo, a yi nge tlheriseriwi hi ndlela leyi nga pimiwiki . |
swikotela swa aluminiyamu . |
Khaboni ya le hansi swinene, ngopfu-ngopfu loko yi tlheriseriwa endzhaku, leyi nga vuyeleriwaka hi ndlela leyi nga pimiwiki, yi hlayisa eneji naswona yi hunguta ku humesiwa ka swilo swo biha . |
Ku vuyiseriwa ka swilo swina nkoka swinene eka misava. Swikotela swa aluminiyamu swi tlheriseriwa ngopfu emisaveni hinkwayo. Kwalomu ka 66-71% wa swikotela swa aluminium swi kuma ku vuyiseriwa nakambe . endlelo ro vuyisa swilo swa aluminiyamu swi tirha kahle swinene. Kufika eka 90% wa aluminium yitlhela yitirhisiwa. Leswi swi endla leswaku swikotela swa aluminiyamu swi va xiboho lexinene eka pulanete. U nga ha tlhela u tirhisa swikotela swa aluminiyamu minkarhi yo tala handle ko lahlekeriwa hi khwalithi.
Mabodlhela ya nghilazi na wona ma nga ha tlhela ma tirhisiwa minkarhi yo tala. Kambe i kwalomu ka 31-34% ntsena wa mabodlhela ya nghilazi lawa ya tlheriseriwaka endzhaku emisaveni hinkwayo. Glass yo tlherisela swilo endzhaku yi tirhisa matimba yo tala. Mabodlhela ya pulasitiki ma tlhela ma tirhisiwa. I 14-18% ntsena wa mabodlhela ya plastiki lawa ya tlheriseriwaka endzhaku. Mabodlhela yo tala ya tipulasitiki ma hetelela ma ri etindhawini to lahlela thyaka kumbe elwandle. Leswi swi engetela eka xiphiqo xa ku thyakisa ka pulasitiki.
Ku rhurhela swibye swa swakunwa swi durha mali naswona swi khumba misava. Swikotela swa aluminiyamu swa olova naswona swa olova ku swi hlanganisa. Leswi swinga hunguta ku durha ka ku rhumela kuya fika eka 40% loko ku pimanyisiwa na mabodlhela ya nghilazi. Mabodlhela ya nghilazi ya tika naswona ya tshoveka hi ku olova. Leswi swi vula leswaku mali yo tala yo rhumela swilo ni ku thyakisa ngopfu. Mabodlhela ya pulasitiki hi wona ma olovaka swinene. Ti durhela ngopfu ku famba-famba, kambe ta ha vavisa mbango hikwalaho ka ku thyakisa ni mpimo wa le hansi wa ku tlheriseriwa ka swilo leswi nga riki swa nkoka.
Ku tirhisa switirhisiwa swo vevuka ni leswi vuyeleriweke swi pfuna misava. Swikotela swa aluminiyamu swi vevuka naswona swi ni swilo swo tala leswi vuyeleriweke . Ti nyika nkatsakanyo wa kahle swinene wa ntsengo wa le hansi, ku tlheriseriwa kahle ka swilo, naswona swi nga ri na khombo ngopfu eka pulanete. Ku tshovela swikotela swa aluminiyamu swiku pfuna ku hunguta khaboni ya wena naswona u hlayisa xibasisi xa misava.
Ku hlawula swilo leswi faneleke ku pakiwa swi pfuna bindzu ra wena ni misava. Tikhampani to tala ta swakunwa sweswi ti tirhisa swikotela hikuva swa antswa eka pulanete leyi. Swikombiso swa xiviri na ndzavisiso swi kombisa leswaku hikokwalaho ka yini swikotela swi ri xihlawuhlawu xo tlhariha.
Coca-Cola yi endle ku cinca lokukulu hi 2020. Khamphani yi sungule ku tirhisa swikotela swo tala swa aluminiyamu eUK na le US. Leswi swi endle leswaku ku va ni vuyelo byin’wana bya nkoka:
Coca-Cola yi hungute ku humesiwa ka khaboni ya yona ku suka eka ku paka hi 20% hi lembe rin’we.
Khamphani yi tlakusile mimpimo ya ku tlherisela swilo leswi nga tirhisiwangiki ku suka eka 60% ku ya eka 75% laha yi tirhiseke swikotela swo tala.
Vaxavi va xiye swiwitsi. Vanhu vo tala a va ehleketa leswaku Coca-Cola a yi nga onhi ntumbuluko endzhaku ka ku cinca.
Khampani leyi yi tirhise mali yo tala eku sunguleni, kambe yi hlayisiwile endzhaku. Ku rhumeriwa ka swilo hi mali yo chipa ni nkoka wa le henhla ku suka eka swikotela leswi vuyeleriweke swi pfunetile ku hlayisa mali.
U nga dyondza eka leswi Coca-Cola a swi endleke. Ku tirhisa swikotela swi nga ku pfuna ku tsema khaboni ya wena, ku endla leswaku brand ya wena yi languteka yi antswa, naswona u hlayisa mali hi ku famba ka nkarhi.
Xiya: Swikotela swa aluminiyamu i swa nkoka swinene eka makete wa misava. Nkoka wa vona wu nga fika . $58.25 wa tibiliyoni hi 2024 . Minkambisiso yi vula leswaku ku tlhela ku tirhisiwa swikotela swi tirha kahle. U nga ha tlhela u kuma swilo swo tala ivi u swi hlayisa swi ri ni matimba. Vulavisisi byin’wana byi kombisa leswaku ku tata swikotela hi foam swi nga endla swilo leswintshwa leswi tswongaka matimba. Leswi swivula leswaku swikotela swinga tirhisiwa eka swotala kutlula swakunwa ntsena.
Hi leri tafula ro olova ro pimanisa swihlawulekisi leswikulu swa ku paka:
Muxaka wa ku paka . |
mpimo wa ku vuyiseriwa ka swilo (%) . |
Khaboni ya milenge (Kg CO2E/Ton, leyi vuyeleriweke) . |
Ntsengo wa swo famba . |
Ku pfuxetiwa ka swilo leswi nga riki na swilo swo tala . |
Ku tirhisiwa ka makete . |
|---|---|---|---|---|---|
swikotela swa aluminiyamu . |
66-71 . |
1 600 . |
Hansi |
A swi na makumu . |
ya misava hinkwayo, ku kula . |
Mabodlhela ya nghilazi . |
31-34 . |
4 000 . |
Henhla |
A swi na makumu . |
Premium, ya laha kaya . |
Mabodlhela ya pulasitiki . |
14-18 . |
2 000 . |
Lowest . |
Limited . |
Masa, ya ntsengo wa le hansi . |
U nga vona swikotela swi ri na mimpimo ya le henhla ya ku vuyisa swilo leswi nga tirhisiwangiki, khaboni ya le hansi, na mali ya le hansi ya ku rhumela. Swikotela swi tlhela swi seketela miehleketo leyintshwa na matirhiselo. Loko u tshovela swikotela swa aluminiyamu, u pfuna misava ni ku seketela vumundzuku lebyi tengeke.
Loko u hlawula . Swikotela swa aluminiyamu , u pfuna mbango. Swikotela swa aluminiyamu swi tirhisa matimba ma nga ri mangani ku tlula swipaci swin’wana. Vatlhela vava na switirhisiwa swotala leswi vuyeleriweke endzeni. E United States, swikotela swotala swa aluminium swina kwalomu ka 68% wa swilo leswi vuyeleriweke. Mabodlhela ya plastiki yana ntsena kwalomu ka 3% wa swilo leswi vuyeleriweke. Ku tirhisa aluminiyamu leyi tlheriseriweke endzhaku swi pfuna ku hunguta ku humesiwa ka khaboni. Ku sukela hi 2006 ku ya eka 2016, indasitiri yi hungute ku humesiwa ka CO2 hi 31%.
metric ya nkucetelo wa vuhumelerisi . |
swikotela swa aluminiyamu . |
Mabodlhela ya pulasitiki / swin'wana . |
|---|---|---|
Nhlayo ya ku vuyiseriwa ka swilo swa misava hinkwayo . |
69% . |
N/A . |
Nhlayo ya ku vuyiseriwa ka swilo swa EU (2017) . |
74.5% . |
N/A . |
Nhlayo ya ku vuyiseriwa ka swilo swa le United States . |
Ku tlula 70% . |
Kwalomu ka 29% (mabodlhela ya pulasitiki) . |
Swilo leswi vuyeleriweke eUS . |
68% . |
3% (mabodlhela ya pulasitiki) . |
Ku hungutiwa ka ku humesiwa ka CO2-equivalent emissions . |
Ku hungutiwa ka 31% (2006 ku ya eka 2016) . |
N/A . |
Khaboni ya milenge loko yi pimanisiwa na ku pakiwa ka biya . |
ehansi swinene exikarhi ka switirhisiwa . |
Ku tlula swikotela swa aluminiyamu . |
Swikotela swa aluminiyamu swi tlheriseriwa ngopfu emisaveni hinkwayo. Leswi swi hlayisa eneji na switirhisiwa nkarhi wun’wana na wun’wana loko u swi tirhisa. Makete wa swikotela swa aluminiyamu wu kula hi ku hatlisa. Vanhu vo tala emadorobeni yo fana ni swikotela hikuva swa olova ku swi tirhisa ni ku swi tirhisa nakambe.
Swikotela swa aluminiyamu swa olova naswona swa chipa ku swi fambisa. Ti vevuka, kutani u nga nghenisa swo tala eka lori kumbe pallet. Leswi swi hlayisa mafurha naswona swi hunguta mali yo rhumela. Mabodlhela ya nghilazi ya tika naswona ya tshoveka hi ku olova. Leswi swi endla leswaku va durha ngopfu ku rhumela ni ku paka. Mabodlhela ya pulasitiki ya vevuka, kambe a ma tlheriseli swin’we ni swikotela swa aluminiyamu.
Swikotela swa aluminium swikatsa kahle naswona aswi lavi ku pakiwa loku engetelekeke. Leswi swi endla leswaku swi va swinene eka maendzo yo leha. Ku tshovela swikotela swa aluminiyamu swi pfuna ku hunguta ku thyakisa ni ku hakela swakunwa swa wena.
Swikotela swa aluminiyamu swi nga ha tlhela swi tirhisiwa hi ku phindha-phindha. U nga swi n’okisela ni ku swi tirhisa minkarhi yo tala handle ko lahlekeriwa hi khwalithi. Kwalomu ka 75% wa hinkwaswo swa aluminiyamu leswi tshameke swi endliwa swa ha tirhisiwa ninamuntlha . Leswi swikombisa ndlela leyi endlelo ro vuyisa swilo leswinga tirhisiwa eka swikotela swa aluminium switiyile ha yona. Eka US, nhlayo ya xikarhi leyi vuyeleriweke eka swikotela i 71%. Leswi swile henhla swinene kutlula mabodlhela ya nghilazi kumbe ya plastiki.
Endlelo ro vuyisa swilo leswi nga tirhisiwangiki ra swikotela swa aluminiyamu ri tirha kahle swinene. Kwalomu ka 96.7% wa aluminiyamu leyi vuyeleriweke yi hundzuka swikotela leswintshwa. Leswi swi endla leswaku swilo leswi swi nga vi kona endhawini yo lahlela thyaka. Aluminiyamu i ya nkoka, hikwalaho vanhu va lava ku yi tlherisela endzhaku. Loko u tshovela swikotela swa aluminiyamu, u pfuneta ku hlayisa pulanete yi basile naswona u seketela ku tlhela u tirhisa swilo leswi nga riki swa nkoka.
Loko u heta swakunwa, leswi humelelaka endzhaku ka sweswo i swa nkoka. Ndlela leyi hi khomaka swibye endzhaku ko tirhisa yi khumba misava. Swikahle ku teka xipaci lexi nga vavisiki ntumbuluko loko xi lahliwa kumbe ku tlheriseriwa endzhaku.
Mabodlhela ya nghilazi ya onha mbango kutlula mabodlhela ya plastiki . ya tika naswona ya lava matimba yotala kuva ya endliwa naku tlhela ya tirhisiwa.
Swikotela swa aluminiyamu leswi vuyeleriweke i xihlawuhlawu lexinene eka swakunwa swa fizzy. Ti tirhisa matimba matsongo naswona ti nga ha tlhela ti tirhisiwa minkarhi yo tala.
Mabodlhela ya tipulasitiki ma tirhisiwa hinkwako-nkwako, kambe ma endla thyaka ro tala ni ku thyakisa. Vo tala va hetelela va ri elwandle tanihi swiphemu leswitsongo leswi vuriwaka ti- microplastic.
Minkambisiso yi vula leswaku swikotela swa aluminiyamu swi na nkucetelo wutsongo wa makumu ya vutomi ku tlula nghilazi kumbe pulasitiki. Ti vevuka, ti tirhisa eneji yitsongo, naswona tinga tlheriseriwa hilaha kunga heriki na kwalomu ka 5% ntsena wa matimba lawa ya lavekaka ku endla leswintshwa.
Mabodlhela ya nghilazi, hambi loko u ma tlherisela endzhaku, ma ha tirhisa matimba yo tala naswona ma endla thyaka ro tala hikuva ma tika.
Mabodlhela ya plastiki ya lahlekeriwa hi khwalithi nkarhi wun’wana na wun’wana loko ya tlheriseriwa endzhaku. Vo tala va tshama etindhawini to lahlela thyaka kumbe emalwandle ku ringana madzana ya malembe.
Swikotela swa aluminiyamu swi ni makhombo yo karhi lama humaka eka migodi, kambe swa ha ri ni khombo ngopfu loko vutomi bya swona byi hela ku tlula nghilazi kumbe pulasitiki.
Ndlela leyinene yo pfuna misava i ku tirhisa ku paka loku nga tirhisiwiki kan’we, ku nga khathariseki leswaku yi endliwe hi yini.
Etindhawini to tanihi le Yuropa Vupela-dyambu, swikotela swa aluminiyamu swi ni vuyelo bya le hansi swinene bya maxelo. Leswi swi vangiwa hikuva va tirhisa matimba yo basa naswona va tlhela va tirhisa swilo swo tala. Etindhawini tin’wana, ku fana na China, ku endla aluminiyamu swi nga vanga ku thyakisa swinene loko malahla ma tirhisiwa eka matimba. Ku vuyiseriwa ka swilo swi pfuna ku hunguta thyaka eka aluminiyamu na nghilazi, kambe ku nga ri ku tlula mpimo eka pulasitiki.
U kuma swilo swo tala leswinene loko u hlawula swikotela swa aluminiyamu leswi nga ta tshama nkarhi wo leha eka swakunwa swa wena. Mimbuyelo leyi yi pfuna bindzu ra wena, vaxavi va wena ni misava.
Xiyenge xa Mpfuneto . |
Vuyelo lebyi ringanisiweke . |
|---|---|
Ku tumbuluxiwa ka mintirho . |
Ku tlula 100,000 wa mintirho eka nhlengeleto, ku hlela, ku lulamisa nakambe . |
Ku engeteriwa ka muholo . |
$2.1–$5 wa tibiliyoni ta ku tlakuka ka lembe na lembe eka miholo ya indasitiri . |
Ku hungutiwa ka thyaka . |
1.3 wa mamiliyoni ya tithani ta aluminiyamu leyi hlayisiwaka ehandle ka tindhawu to lahlela thyaka lembe na lembe . |
Ntirho wa ikhonomi ku suka eka ku xavisiwa . |
$1.6 wa tibiliyoni eka ku xavisiwa ka lembe na lembe ka aluminiyamu leyi vuyeleriweke . |
Ku hlayisiwa ka eneji . |
Eneji leyi eneleke leyi hlayisiweke leswaku yi kota ku tirhisa makaya ya 1,5 wa timiliyoni ku ringana lembe . |
Ku hungutiwa ka ku humesiwa ka gasi ya greenhouse . |
12.1 wa mamiliyoni ya tithani ta metric CO2E yi tsemiwile lembe na lembe (ku fana na ku susa 2.6 wa timiliyoni ta timovha) . |
U tlhela u pfuna misava hi ku tirhisa swikotela leswi nga ha tlheriseriwaka endzhaku hi ku phindha-phindha. Ku vuyisa swikotela swa aluminiyamu switirhisa kwalomu ka 95% wa eneji yale hansi kutlula ku endla swin’wana leswintshwa. Leswi swi hlayisa mali naswona swi hunguta khaboni ya wena. Mimbuyelo ya ku xava swikotela swa aluminiyamu leswi nga ta tshama nkarhi wo leha eka vahumelerisi va swakunwa yi katsa mimpimo ya le henhla ya ku vuyisa swilo leswi nga tirhisiwangiki na thyaka ritsongo. E US, kwalomu ka 45% wa swikotela switlhela switirhisiwa, kambe eka tindzhawu tofana na Brazil na Germany, swile kusuhi na 100%. Loko u tlhela u tirhisa swilo swo tala, u nga fana ni matiko lawa ya le henhla.
Mimbuyelo ya ku xava swikotela swa aluminiyamu leswi nga ta tshama nkarhi wo leha eka vahumelerisi va swakunwa a hi ya Misava ntsena. U pfuneta ku tumbuluxa mintirho, u tlakusa miholo, naswona u kuma nkoka lowukulu eka xigwitsirisi xin’wana ni xin’wana. U tlhela u komba vaxavi va wena leswaku wa khathala hi pulanete leyi. Loko u hlawula swikotela swa aluminiyamu, u pfuneta ku endla misava leyi tengeke, ya rihlaza eka un’wana ni un’wana.
Mabodlhela ya nghilazi ya languteka ya sasekile naswona ya titwa ya tiyile. Vanhu vo tala va ehleketa leswaku i xiboho lexinene xa swakunwa. Kambe ku endla mabodlhela ya nghilazi swi tirhisa matimba yo tala ni swilo swo ka swi nga tirhisiwanga. Tifektri tifanele ku n’okisela sandi na ti minerali eka ndzilo lowukulu swinene kuva ti endla nghilazi. Leswi swi lava matimba yo tala ku tlula ku endla mabodlhela ya pulasitiki kumbe swikotela swa aluminiyamu. Hi xikombiso, ku endla mabodlhela ya nghilazi ya matirhiselo ya biya kwalomu ka . 17.5 Megajoules ya matimba eka litara yin’wana na yin’wana. Swi tlhela swi endla kwalomu ka 842 wa tigiramu ta khaboni-dayokisayidi eka litara yin’wana ni yin’wana. Leswi swi tlula ngopfu tinxaka tin’wana ta ku paka.
Ku tirhisa nghilazi leyi vuyeleriweke swi pfuna ku hlayisa matimba. Loko u chela 10% wa nghilazi yin’wana leyi vuyeleriweke, u tsema emissions hi kwalomu ka 5%. Hambi swi ri tano, mabodlhela ya nghilazi ma tika ku tlula swin’wana leswi pakiweke. U lava swilo swo tala eka bodlhela rin’wana ni rin’wana. Vanhu va tsakela nghilazi hikuva yi hlayisekile naswona yi nga ha tlhela yi tirhisiwa minkarhi yo tala. Kambe ku pakiwa loku olovaka, ku fana ni mabokisi ni mabodlhela ya pulasitiki, ku tirhisa matimba ma nga ri mangani ni swilo switsongo.
Muxaka wa ku paka . |
Ku tirhisiwa ka eneji (MJ/L) . |
Ku humesiwa ka CO2 (G CO2 Eq/L) . |
Nhlayo ya ku vuyiseriwa ka swilo (US/EU/UK) . |
|---|---|---|---|
Mabodlhela ya nghilazi . |
17.5 |
842 |
31.3% / 80.1% / 74.2% |
swikotela swa aluminiyamu . |
11.3 |
574 |
67% (US) . |
Mabokisi/Xifuwo/Swikhwama . |
Ehlisa |
Ehlisa |
N/A . |
Xiya: Nkambisiso wun’wana wu vula leswaku mabodlhela ya nghilazi hi wona lama nga tshamisekiki ngopfu eka vhinyo. Va tirhisa swilo swo tala ni matimba.
Ku rhumela mabodlhela ya nghilazi ya tika. Nghilazi yi tika swinene ku tlula pulasitiki kumbe aluminiyamu. Xibya xin’we xa nghilazi xi tika ku ringana 6,3 wa swibya swa pulasitiki. Ndzilo lowu wo engetela wu vula leswaku tilori ti tirhisa mafurha yo tala ku fambisa mabodlhela ya nghilazi. U tlhela u lava ku pakiwa loku engetelekeke leswaku u yimisa nghilazi leswaku yi nga tshoveki. Mabodlhela ya nghilazi ma nga ri mangani ma nghena eka lori yin’wana ni yin’wana. Leswi swi tlakusa mali yo rhumela ni ku thyakisa.
Mabodlhela ya nghilazi ya tika naswona ya tshoveka hi ku olova.
Tilori ti tirhisa mafurha yo tala leswaku ti ma fambisa.
Ku pakiwa loku engetelekeke ka laveka leswaku ti tshama ti hlayisekile.
Mabodlhela ma nga ri mangani ma nghena eka lori yin’wana ni yin’wana, hikwalaho swiendleko swi ya ehenhla.
Ku tirhisiwa ka mafurha yo tala swi vula ku humesiwa ka khaboni yo tala ..
Laha u endlaka leswaku nghilazi na yona yi va ya nkoka. Loko fektri yi tirhisa malahla kumbe matimba lama thyakeke, vuyelo bya kona byi bihe ngopfu. Loko ku ri karhi ku endliwa tinghilazi to tala, ku humesiwa ka swilo swo biha ni ku tirhisiwa ka switirhisiwa na swona swa tlakuka.
U nga ha tlhela u tirhisa mabodlhela ya nghilazi hi ku phindha-phindha handle ko lahlekeriwa hi khwalithi. eUS, . I kwalomu ka 30% ntsena wa mabodlhela ya nghilazi lama tlheriseriwaka endzhaku . Leswi i Swi le hansi swinene ku tlula eYuropa . Matiko man’wana ya le Yuropa ya tlherisela ku tlula 85% wa nghilazi ya wona. US yina swiphiqo swofana na broken glass, dirty recycling, na weak recycling systems. Swifundzha swin’wana leswi nga ni minongonoko yo tlherisela dipoziti swi endla swo antswa. Kambe mabodlhela yo tala ma ha hetelela ma ri endhawini yo lahlela thyaka.
Kwalomu ka 35 wa tibiliyoni ta mabodlhela ya nghilazi ya xavisiwile eUS hi 2021.
72% wa mabodlhela lawa ya lahliwile, kungari ku tlheriseriwa endzhaku.
Matiko yofana na Belgium na Sweden ya vuyisa kutlula 90% wa nghilazi ya wona.
Minongonoko yo antswa yo tlherisela swilo leswi nga riki swa nkoka ni malebvu lama nga erivaleni swi pfuna ku tlakusa mimpimo ya ku tlherisela swilo leswi nga tirhisiwangiki.
Loko yitlhela yi tirhisiwa kahle, nghilazi yinga endla kufika eka 95% wa mabodlhela lamantshwa.
Xitsundzuxo: U nga pfuneta ku vuyisa swilo hi ku seketela tisisiteme ta mbuyelo wa dipoziti na malebvu yo antswa.
Loko u heta swakunwa ebodlheleni ra nghilazi, leswi humelelaka endzhaku ka sweswo i swa nkoka eka misava. Mabodlhela ya nghilazi ma nga ha tlhela ma tirhisiwa, ma tirhisiwa nakambe kumbe ma lahliwa endhawini yo lahlela thyaka. Ku hlawula kun’wana ni kun’wana ku khumba pulanete hi ndlela leyi hambaneke.
Vanhu van’wana va ehleketa leswaku nghilazi yi tshama yi ri kahle hikuva i ya ntumbuluko naswona yi nga ha tlhela yi tirhisiwa. Kambe a swi olovi hi ndlela yoleyo. Leswi u swi endlaka hi mabodlhela ya nghilazi endzhaku ko ma tirhisa swi cinca ndlela leyi ma khumbaka mbango ha yona.
Mabodlhela ya nghilazi ma vavisa misava ku tlula mabodlhela ya pulasitiki loko ma lahliwa. Leswi swivangiwa hikuva recycling glass yitirhisa matimba yotala ku yi n’okisela.
Loko u tirhisa bodlhela ra nghilazi nakambe, u pfuna misava. Ku yi tirhisa nkarhi wun’we ntsena swi nga hunguta nkucetelo wa yona hi kwalomu ka kwalomu ka . 40% . kambe endzhaku ko yi tirhisa minkarhi yo tala, vuyelo lebyinene byi hunguteka. Mabodlhela yo hlamba ni ku famba-famba na wona ma tirhisa matimba.
Leswaku u va ni nkucetelo lowu fanaka ni wa bodlhela ra pulasitiki (Pet), u fanele u tlhela u tirhisa bodlhela ra nghilazi minkarhi ya 7 ku ya eka 30. Nhlayo yi ya hi leswi u swi pimaka.
Ku tlhela ku tirhisiwa nghilazi swi hlayisa swilo swo fana ni sava, soda ash ni ribye ra limestone. Yitlhela yi tirhisa eneji yitsongo naswona yi endla tigasi titsongo ta greenhouse. Eka 10% yin’wana na yin’wana ya nghilazi leyi vuyeleriweke (leyi vuriwaka Cullet), tifektri ti tirhisa 2-3% wa matimba ya le hansi.
Le United States, kwalomu ka . 31% wa mabodlhela ya nghilazi ya tlheriseriwa endzhaku. Tindhawu tin’wana, to fana na California, ti tlhela ti tirhisa swilo swo tlula 80%. Loko u tlhela u tirhisa nghilazi, u hlayisa thani ya switirhisiwa swa ntumbuluko eka thani yin’wana na yin’wana leyi vuyeleriweke.
Ku vuyiseriwa ka nghilazi i endlelo ra closed-loop. Leswi swivula leswaku mabodlhela ya khale ya hundzuka mabodlhela lamantshwa, lawa yangariki na thyaka rotala.
Glass yo vuyisa swilo leswi nga tirhisiwangiki yi pfuna tifektri na yona. Swi hunguta ku hisa loku lavekaka ku n’okisiwa ka nghilazi naswona swi pfuna tifurni leti tshamaka nkarhi wo leha.
Ku vuyiseriwa ka swilo swin’we, laha hinkwaswo swi yaka eka bin rin’we, swi nga vanga swiphiqo. Thyaka rin’wana ri nga ha hlangana naswona ri endla leswaku nghilazi yi tika ku yi tlherisela endzhaku. Minkarhi yin’wana, swilo leswi nga tlheriseriwiki endzhaku swi hetelela swi ri ebin’wini. Leswi swi vuriwa 'Wish-Cycling' naswona swi endla leswaku ku vuyiseriwa ka swilo swi tirha kahle.
Xiya: Hambi loko u tlhela u tirhisa kumbe u tlhela u tirhisa mabodlhela ya nghilazi, hi ntolovelo ma vavisa misava ku tlula mabodlhela ya pulasitiki. Va tirhisa matimba yo tala ni mati naswona va endla tigasi to tala ta greenhouse.
Loko u lava ku pfuna misava, ringeta ku tlherisela mabodlhela ya nghilazi leswaku ma ta tlhela ma tirhisiwa kumbe ku tlhela u tirhisa swilo leswi u swi kotaka. Nseketelo wa minongonoko yo vuyisa dipoziti endhawini ya ka n’wina. Minongonoko leyi yi pfuna ku endla leswaku mabodlhela ma nga ngheni etindhawini to lahlela thyaka naswona ma endla leswaku ku tlheriseriwa ka swilo leswi nga riki swa nkoka swi tirha ku antswa. Tsundzuka, nkarhi wun’wana na wun’wana loko u tlhela u tirhisa kumbe ku tirhisa bodlhela ra nghilazi, u pfuneta ku hlayisa matimba na switirhisiwa.
Mabodlhela ya pulasitiki ma kona hinkwako laha u langutaka kona. Swi chipa naswona swa olova ku swi endla. Vunyingi bya tona ti endliwe hi xifuwo xa le ndlwini, lexi humaka eka oyili ni gasi. Tifektri ti nga endla leswaku timiliyoni ta mabodlhela ti hatlisa swinene. U nga ha tivutisa loko leyi ku ri ndlela leyinene yo endla mabodlhela. Hi leri tafula leri kombisaka timhaka tin’wana ta nkoka malunghana ni ku endla mabodlhela ya pulasitiki:
Vito ra metric . |
Nhlamuselo |
Xikombiso xa indasitiri (US) . |
Mimbuyelo |
Swipimelo . |
|---|---|---|---|---|
Ku tirhisiwa ka mati hi ndlela leyinene . |
Mati lama tirhisiwaka hi bodlhela leri humesiwaka . |
8-12 wa tilitara/bodlhela (leswi tolovelekeke) . |
Ku hlayisa mati, swi hunguta ku durha . |
A swi kombisi xihlovo xa mati . |
Ku tirhisiwa ka eneji hi yuniti . |
Energy leyi tirhisiwaka ku endla bodlhela rin’we . |
1.5-2.5 kWh/bodlhela (ra ntolovelo) . |
Ku hunguta ku durha, swi pfuna mbango . |
Swi lava ku vekiwa tihlo nkarhi hinkwawo . |
Mpimo wa switirhisiwa leswi nga riki kahle . |
Tiphesente ta mabodlhela lama nga ni swihoxo loko ti nga si rhumeriwa . |
0.5-1% (ya ntolovelo) . |
Yi hlayisa khwalithi ya le henhla, yi sirhelela brand ya wena . |
May miss swihoxo endzhaku ka ku rhumeriwa . |
Tiphesente ta switirhisiwa leswi vuyeleriweke . |
Nhlayo ya swilo leswi vuyeleriweke eka bodlhela rin’wana ni rin’wana . |
20-30% (ya ntolovelo) . |
yi tirhisa pulasitiki leyintshwa yintshwa, yi antswisa ku tshamiseka . |
Ku ringaniseriwa hi mphakelo na ntsengo wa switirhisiwa leswi vuyeleriweke . |
Nhlayo ya ku onhaka ka swilo leswi hanyaka . |
Ndlela leyi mabodlhela ma hatlisaka ha yona ku onhaka eka ndhawu leyi . |
20-40% eka tinhweti ta 6 (to olova) . |
yi kombisa vutihlamuleri bya mbango . |
Ku cinca na swiyimo . |
Khaboni ya milenge hi bodlhela . |
Ku humesiwa ka khaboni ya bodlhela rin’wana ni rin’wana leri endliweke . |
0.4-0.6 kg/bodlhela (leswi tolovelekeke) . |
Swi pfuna ku hunguta ku humesiwa ka swilo swo biha, swi koka rinoko ra vaxavi lava nga onhiki ntumbuluko . |
Ku katsa ntsena khaboni, a hi swilo hinkwaswo leswi khumbekaka . |
Mabodlhela ya tipulasitiki ma tirhisa mati yo tala ni matimba. Tikhampani tin’wana ti engetela swilo swin’wana leswi tlheriseriweke endzhaku leswaku swi pfuna misava. Kambe mabodlhela yo tala ma ha endliwa hi pulasitiki leyintshwa. Khaboni ya vona yi le hansi ku tlula mabodlhela ya nghilazi. Kambe yi le henhla ku tlula swikotela swa aluminiyamu.
Mabodlhela ya plastiki i manene eka ku rhurhela swakunwa. Ti vevuka naswona ti ni matimba. Leswi swi hlayisa mali ni matimba. Hi leswi swivangelo swin’wana leswi endlaka leswaku mabodlhela ya pulasitiki ma va manene eka swo famba:
Mabodlhela ya PET ya vevuka swinene ku tlula mabodlhela ya nghilazi. Bodlhela ra plastiki ri tika kwalomu ka 20-30 wa tigiramu. Bodlhela ra nghilazi ri nga tika 200 wa tigiramu.
Tilori ti tirhisa mafurha matsongo leswaku ti fambisa mabodlhela ya pulasitiki.
Mabodlhela ya pulasitiki a ma tshoveki hi ku olova. Leswi swivula leswaku mabodlhela yatsongo ya lahleka hi nkarhi wa ku rhumeriwa.
Ku endla na ku fambisa mabodlhela ya plastiki swi tirhisa matimba matsongo ku tlula nghilazi. Leswi swi pfuna tikhampani ku hlayisa mali.
U nga nghenisa mabodlhela yo tala ya pulasitiki eka lori yin’wana ni yin’wana. Leswi swi hlayisa ndhawu ni mali. A wu lavi ku pakiwa loku engetelekeke leswaku u tshama u hlayisekile. Swilo leswi swi endla leswaku mabodlhela ya tipulasitiki ma va xiboho lexinene eka tikhampani leti lavaka ku tirhisa mali yitsongo.
U nga ha ehleketa leswaku ku tlhela u tirhisa mabodlhela ya pulasitiki swa olova. Kambe a swi olovi. Mabodlhela ya pulasitiki ma nga ri mangani ma tlhela ma tirhisiwa ku tlula swikotela swa aluminiyamu kumbe nghilazi. Mabodlhela yo tala ya tipulasitiki ma hetelela ma ri etindhawini to lahlela thyaka kumbe elwandle. Hi leri tafula leri kombisaka timhaka tin’wana ni swiphiqo swa ku tlhela u tirhisa mabodlhela ya pulasitiki:
Xipimelo / Xiphemu xa . |
Vuxokoxoko / Swifaniso . |
|---|---|
Mpimo wa ku vuyiseriwa ka bodlhela ra PET (Australia) . |
74% na swikimi swa dipoziti , 36% na nhlengeleto wa le tlhelo ka patu . |
Net GHG Emission Savings (PET) . |
Kwalomu ka 1.5 tonnes CO2-E yi hlayisiwile hi thani ya xifuwo xa le ndlwini lexi vuyeleriweke . |
Ku hungutiwa ka ku humesiwa ka swilo leswi hanyaka hi xirhendzevutana (bodlhela ra xifuwo) . |
27% ehansi ka CO2 hi ku tirhisa 100% wa PET leyi vuyeleriweke loko yi pimanisiwa na xifuwo lexintshwa xa le ndlwini . |
Vuyelo bya net eka ku vuyiseriwa ka tipulasitiki leti pfanganisiweke . |
Kwalomu ka 0.5 tonnes CO2-E yi hlayisiwile hi tonne leyi vuyeleriweke . |
Mintlhontlho eka ku vuyiseriwa ka swilo leswi nga tirhisiwangiki . |
Ku hlela swiphiqo, ku thyakisa, tinxaka to tala ta tipulasitiki, timhaka ta ntsengo . |
Ku koteka ka ku vuyiseriwa ka swilo leswi pfalekeke . |
Swi tirha kahle eka Clear Pet na mabodlhela man’wana ya HDPE . |
Vuyelo bya pholisi . |
Minongonoko ya dipoziti-ku tlheriseriwa mali yi tlakusa mimpimo ya nhlengeleto na ku tsemiwa ka thyaka . |
Swipimelo swa ndhawu yo vuyisa swilo leswi vonakaka . |
Swi tika ku hlela swipaci leswi cinca-cincaka, a hi minkarhi hinkwayo swi nga durhiki . |
Switsundzuxo . |
Tirhisa tinxaka titsongo ta tipulasitiki, antswisa ku hlela, ku byala timakete ta pulasitiki leyi vuyeleriweke . |
U nga pfuna hi ku seketela minongonoko ya dipoziti-ku tlheriseriwa mali. Ku tirhisa mabodlhela lawa ya endliweke kusuka eka Clear Pet na swona swa pfuna. Magoza lawa ya tlakusa mpimo wa ku vuyiseriwa ka swilo na tigasi ta le hansi ta greenhouse. Kambe ku hlela ni ku thyakisa ka ha ri swiphiqo leswikulu. Mabodlhela yo tala ya tipulasitiki a ma hundzuki mabodlhela lamantshwa. Hakanyingi swi va swilo swa xiyimo xa le hansi kumbe swi va thyaka ntsena.
Xitsundzuxo: Hlawula mabodlhela lawa ya nga na swilo swo tala leswi vuyeleriweke. Seketela ku tlhela u tirhisa swilo swo antswa endhawini ya ka n’wina. Leswi swi pfuna ku endla leswaku pulasitiki yi nga ngheni laha ku lahliwaka kona thyaka ni le lwandle.
Loko u heta swakunwa ebodlheleni ra pulasitiki, leswi humelelaka endzhaku ka sweswo i swa nkoka eka misava. Mabodlhela yo tala ya tipulasitiki ma famba hi yin’wana ya tindlela tinharhu: ma tlhela ma tirhisiwa, ma hisiwa kumbe ma vekiwa endhawini yo lahlela thyaka. Etindhawini tin’wana, ku fana ni le Yuropa, mabodlhela yo tala ma tlheriseriwa endzhaku kumbe ma hisiwa leswaku ma endla matimba. Etindhawini tin’wana, mabodlhela ma nga ha lahliwa ehandle kumbe ma hisiwa ehandle.
U nga ha ehleketa leswaku ku tlhela u tirhisa swilo leswi nga riki swa nkoka minkarhi hinkwayo, kambe a swi olovi hi ndlela yoleyo. Hi leswi swilo leswikulu leswi u faneleke u swi tiva hi leswi humelelaka eka mabodlhela ya pulasitiki endzhaku ka loko u ma tirhise:
Mabodlhela ya PET lawa ya vuyeleriweke hi ntolovelo ya vavisa misava ehansi ka mabodlhela ya nghilazi lawa u ma tirhisaka hi ku phindha-phindha. Leswi swi tano loko u ehleketa leswaku swi teka matimba yo tanihi kwihi ku fambisa mabodlhela ya nghilazi yo tika ekule.
Ku hlamba ni ku basisa mabodlhela ya nghilazi leswaku u ma tirhisa nakambe swi lava gezi ro tala, mati yo hisa ni tikhemikhali. Leswi swi endla leswaku ku thyakisa swinene.
Tisisiteme to Vuyisa Tidipoziti (DRS) ti pfuneta ku hlengeleta mabodlhela yo tala ya pulasitiki leswaku ti ta tlhela ti tirhisiwa. Minongonoko leyi yi ku kombela leswaku u vuyisa mabodlhela lama nga riki na nchumu. Swi nga pfuna ku tlakusa mpimo wa ku tlheriseriwa ka swilo ni ku hunguta thyaka.
Ku tirhisa pulasitiki leyi vuyeleriweke eka mabodlhela lamantshwa i nkarhi lowukulu wo pfuna misava . Loko u tirhisa xifuwo xo tala lexi tlheriseriweke endzhaku, u endla thyaka ritsongo naswona u hlayisa switirhisiwa.
Loko u pimanisa tipulasitiki ni tinsimbi to fana ni aluminiyamu, nhlamulo ya cinca hi ku ya hi ndlela leyi u khomaka thyaka ha yona. A hi minkarhi hinkwayo ku nga ni muhluri la nga erivaleni.
Leswaku u rhurhela mabodlhela ku fikela kwihi i swa nkoka. Loko u tlhela u tirhisa mabodlhela ya nghilazi ekusuhi ni le kaya, swa antswa. Loko u va rhumela ekule, ntiko wo tika wu endla thyaka leri engetelekeke.
Hi leri tafula ro ku pfuna ku vona ndlela leyi swihlawulekisi swa makumu ya vutomi swi pimanisaka ha yona:
Nhlawulo wa makumu ya vutomi . |
Swilo leswikulu swa nkucetelo . |
Tinhlamuselo ta mbango . |
|---|---|---|
Ku vuyiseriwa ka swilo (PET) . |
Eneji yo hlela na ku lulamisa . |
Ku khumbeka ka le hansi loko nhlayo leyi vuyeleriweke yi ri ehenhla . |
Ku hisiwa (hi matimba) . |
Ku thyakisa moya, ku vuyiseriwa ka eneji . |
Ku antswa ku tlula ndhawu yo lahlela thyaka, kambe ya ha thyakisa . |
Ndhawu yo lahlela thyaka . |
Ku tirhisiwa ka ndhawu, ku tshoveka hi ku nonoka, ku khuluka ka mati . |
Ku biha ngopfu eka mbango . |
Ku hisa loku pfulekeke . |
Ku thyakisa moya, musi lowu nga ni chefu . |
Swi ni khombo swinene, a swi bumabumeriwi . |
Ku tirhisiwa nakambe (nghilazi) . |
Ku hlamba, ku fambisa, ku tshoveka . |
Swi kahle loko swi ri swa ndhawu, kambe ku tirhisiwa ka eneji ku le henhla . |
Xitsundzuxo: U nga pfuna hi ku tshovela mabodlhela lama endliweke hi pulasitiki leyi vuyeleriweke ni hi ku vuyisa mabodlhela hi minongonoko ya dipoziti. Magoza lawa ya pfuneta ku tlherisela swilo endzhaku naswona ya endla thyaka ritsongo.
U nga pfuneta ku endla xiboho xa leswi humelelaka eka mabodlhela ya pulasitiki. Loko u tlhela u tirhisa kumbe ku tlherisela mabodlhela ya wena, u endla leswaku pulasitiki yi nga ngheni laha ku lahleriwaka kona thyaka ni le lwandle. U tlhela u pfuneta ku hlayisa matimba ni ku hunguta thyaka. Bodlhela rin’wana ni rin’wana leri u ri tlheriselaka endzhaku ri pfuna misava.
Unga pfuna pulanete hiku tshovela ku pakiwa hi swilo swotala leswi vuyeleriweke. Ku tirhisa swilo leswi vuyeleriweke swi hlayisa matimba naswona swi tsema thyaka. Tikhampani to tala letikulu ta swakunwa sweswi ti ni tipakani to tirhisa pulasitiki leyi tlheriseriweke endzhaku emabodlheleni ya tona. Hi xikombiso, Coca-Cola u tirhisile . 13% wa PET leyi vuyeleriweke hi 2021 na 17% hi 2023 . va lava ku fika eka 50% hi 2030. Ti brand tin’wana, ku fana na Keurig Dr Pepper, na tona ti tirhisa tipulasitiki to tala leti vuyeleriweke. Switirhisiwa swin’wana switirhisa hambi kuri mabodlhela lawa ya endliweke kusuka eka 100% wa PET leyi vuyeleriweke.
Hi leri tafula leri kombisaka ndlela leyi swilo swa le ndlwini leswi vuyeleriweke swi cinceke ha yona:
Lembe |
Nhlayo ya swifuwo swa le ndlwini leswi vuyeleriweke (%) . |
Xikongomelo (%) |
|---|---|---|
2021 |
13 |
|
2022 |
15 |
|
2023 |
17 |
|
2030 |
50 |
U nga vona leswaku tikhamphani ta swakunwa ti tirhisa swilo swo tala leswi vuyeleriweke lembe na lembe. Leswi swi vula leswaku ku laveka pulasitiki leyintshwa. Swi tlhela swi pfuneta ku tumbuluxa ikhonomi ya xirhendzevutani. Loko u xava swilo leswi nga ni swilo swo tala leswi vuyeleriweke, u pfuna misava ni ku kombisa tikhampani leti u khathalaka ha tona.
Xitsundzuxo: Kambela malebvu ya tiphesente ta nhundzu leyi vuyeleriweke. Leswi swiku pfuna ku hlawula ku pakiwa ko antswa ka mbango.
Minongonoko ya kahle yo tlherisela swilo endzhaku i ya nkoka eka Misava. Loko u seketela minongonoko leyi, u pfuneta ku hlayisa swilo leswi pfunaka ehandle ka tindhawu to lahlela thyaka. Tindhawu to tala sweswi ti ni tisisiteme to tlherisela mabodlhela ya dipoziti. Minongonoko leyi yi ku tlherisela mali loko u vuyisa mabodlhela lama nga riki na nchumu. Ematikweni man’wana, vanhu va vuya ku tlula 90% wa mabodlhela. Leswi swivula leswaku thyaka na thyaka ritsongo.
Ku pakiwa loku nga tirhisiwaka nakambe na kona ka pfuna. Tikhampani tin’wana ti tirhisa mabokisi kumbe ti- keg leti nga basisiwaka ni ku tirhisiwa nakambe. Leswi swi hunguta thyaka naswona swi hlayisa mali hi ku famba ka nkarhi. Thekinoloji leyintshwa yi pfumelela tikhamphani ku endla mabokisi yo tiya hi maphepha lama vuyeleriweke. Mabokisi lawa ya kahle eka masi na juzi naswona yana carbon footprint leyintsongo kutlula plastiki.
Nakambe ku na miehleketo leyintshwa yo fana na ku paka ka xiyimo xa le henhla na ku kandziyisa ka xidijitali. Ku cinca loku ku tirhisa swilo switsongo naswona swi endla leswaku ku rhumeriwa ka swilo swi olova. Loko u seketela tisisiteme leti, u pfuneta ku hunguta thyaka ra ku paka enkarhini lowu taka.
Ku pakiwa loku nga tatiwaka nakambe i ndlela yo tlhariha yo pfuna misava. Ku tirhisa mabodlhela kumbe swibye ku tlula kan’we swi hlayisa switirhisiwa ni ku tsema thyaka. Matiko man’wana ma ni fambiselo leri tiyeke leri nga tatiwaka nakambe. Le Jarimani, 82% wa biya yi xavisiwa eka mabodlhela lama nga tatiwaka nakambe, naswona kwalomu ka hinkwavo va tlheriseriwa. Ontario, Canada, na yona yi ni mpimo wa le henhla wa ku tatiwa ka biya. Le Philippines, 59% wa swakunwa swi xavisiwa eka mabodlhela lama nga tatiwaka nakambe.
Sweswi ti brand tin’wana ti xavisa swakunwa eka mabodlhela ya aluminium lawa ya nga pfaleriwaka nakambe. Mabodlhela lawa yanga tirhisiwa nakambe naswona ya pfuneta ku tsema thyaka ra tipulasitiki. Ti kegs ta stainless steel ta biya na swakunwa swin’wana swa basisiwa naswona switatiwa minkarhi yotala. Leswi swi hlayisa ku pakiwa ehandle ka tindzhawu to lahlela thyaka naswona swi pfuna mphakelo wa xirhendzevutani.
XIYA: Tisisiteme ta deposit-return na refillable ti tirha kahle loko u vuyisa mabodlhela na swibye. Leswi swi endla leswaku sisiteme yi tshama yi tiyile naswona swi pfuna un’wana na un’wana ku va a tshamiseka swinene.
U nga pfuneta ku cinca ndlela leyi swakunwa swi pakiwaka ha yona hi ku dyondza hi miehleketo leyintshwa. Tikhamphani ti endla ku paka ku antswa eka Misava hi switirhisiwa leswintshwa na ti smart designs. Ku cinca loku ku ku pfuna ku endla thyaka ritsongo, ku hlayisa matimba ni ku sirhelela ntumbuluko.
Sweswi ti brand to tala ti tirhisa switirhisiwa leswi onhakaka na leswi nga endliwangiki hi ndlela leyi nga ta endliwa hi swilo leswi hanyaka. Mabodlhela man’wana ya tirhisa PLA, leyi nga pulasitiki leyi nga ni swimilana leyi tshovekaka hi ku hatlisa ku tlula pulasitiki leyi tolovelekeke. Ku pakiwa ka ti mushroom na ti seaweed films na swona swikahle eka mbango. Switirhisiwa leswi aswi tirhisi mafurha ya fossil naswona swiku nyika tindlela to antswa to swi lahla.
Tikhampani tin’wana ti endla mabodlhela ma huma ephepheni. Bodlhela ra Carlsberg ra rihlaza ra fibre na bodlhela ra phepha ra Johnnie Walker ra Diageo swi kombisa ndlela leyi u nga tirhisaka pulasitiki yitsongo ha yona. Mabodlhela lawa yana mabodlhela lawa ya tshovekaka naswona ya pfuneta ku hunguta khaboni ya wena.
Sweswi swikotela swa aluminiyamu swi antswa swinene eka pulanete leyi. Ti brand tofana na Coca-Cola na Corona ti tirhisa swikotela leswingana switirhisiwa swotala leswi vuyeleriweke. Aluminium yinga tlheriseriwa minkarhi yotala naswona ayi lahlekeliwi hi khwalithi. Leswi swi hlayisa eneji naswona swi hlayisa switirhisiwa swa nkoka swi tirhisiwa.
U nga tlhela u kuma swin’wana leswi pakiweke leswi nga ha tlhelaka swi tirhisiwa ni leswi nga tirhisiwaka nakambe. Starbucks yi ku nyika discount loko u tisa khapu ya wena. Loop yi ku pfumelela ku tlhela u tirhisa ku pakiwa ka swilo swo tala. Minongonoko leyi yi ku pfuna ku endla thyaka ritsongo ni ku seketela vutomi bya zero-waste.
Smart packaging i goza rin’wana lerikulu. Mabodlhela yan’wana na swikotela swina ti freshness sensors kumbe ti RFID tags. Switirhisiwa leswi swi pfuna ku landzelela swakunwa, swi endla leswaku swi tshama swi ri swintshwa naswona swi hunguta thyaka ra swakudya. U kuma swakunwa swo antswa naswona u nga ri na thyaka ritsongo hi nkarhi wun’we.
Minimalist packaging design yi na nkoka na yona. Tikhamphani ti tirhisa swilo switsongo naswona ti endla tiphasela to olova. Leswi swivula leswaku u tirhisa switirhisiwa swintsongo naswona u hakela swintsongo ku swi rhumela. Tidizayini to olova ta ha hlayisa swakunwa swa wena swi hlayisekile naswona swi ri swintshwa.
Hi leswi switsundzuxo swo hatlisa loko u lava ku tirhisa miehleketo leyi leyintshwa:
Hlawula switirhisiwa leswingana swilo swotala leswi vuyeleriweke.
Hlawula swifunengeto leswi nga riki na BPA leswaku u tshama u hlayisekile.
Dyondzisa vaxavi ndlela yo tlhela va tirhisa kumbe ku tirhisa ku paka nakambe.
Endla tiphasela hi swilo swintsongo hilaha swinga kotekaka hakona kambe swihlayisa switiyile.
Xitsundzuxo: Loko u seketela miehleketo leyi yintshwa, u pfuneta ku endla leswaku indasitiri ya swakunwa yi tshamiseka swinene. Ku cinca kun’wana ni kun’wana lokutsongo ku pfuna ku endla leswaku musunguri wa nkarhi lowu taka ni wa rihlaza.
Swikotela swa aluminiyamu i xihlawuhlawu xa le henhla xa ku va swi nga onhi ntumbuluko. Ku vuyisa aluminiyamu yi tirhisa matimba matsongo swinene ku tlula ku endla swikotela leswintshwa. U pfuna ntumbuluko loko u tshovela swikotela hi swilo swo tala leswi vuyeleriweke. Eka tindzhawu tin’wana, kutlula 70% wa swikotela swa aluminium switlhela switirhisiwa. Swikotela leswi swinga tlhela swi tirhisiwa minkarhi yotala kambe switshama swiri na matimba. Ku hava phasela leri hetisekeke, kambe hi nga tshama hi endla swo antswa. U nga pfuna hi ku tlhela u tirhisa swilo swo tala, u tirhisa swikotela leswi nga ni aluminiyamu leyi vuyeleriweke, ni ku ringeta mianakanyo leyi nga ta akiwa nakambe kumbe leyintshwa.
EUS, vanhu va tlhela va tirhisa swikotela swo tlula 100 000 swa aluminiyamu minete yin’wana ni yin’wana.
Ku tlhela ku tirhisiwa nakambe swi humelela hikwalaho ka thekinoloji leyintshwa ni milawu leyintshwa.
Swikotela swa aluminiyamu swinga tlheriseriwa minkarhi yotala naswona switshama swiri na matimba. Va tirhisa matimba matsongo ku endla ni ku famba-famba. Swikotela swotala swina swilo swotala leswi vuyeleriweke endzeni. Leswi swi pfuna ku hunguta thyaka naswona swi hunguta thyaka.
Mabodlhela ya nghilazi ma nga ha tlhela ma tirhisiwa minkarhi yo tala, kambe ma lava matimba lama engetelekeke. Mabodlhela ya plastiki ya lahlekeriwa hi khwalithi nkarhi wun’wana na wun’wana loko ya tlheriseriwa endzhaku. Swikotela swa aluminiyamu swi hlayisa matimba ya swona nkarhi wun’wana ni wun’wana loko u swi tlherisela endzhaku.
Tikhampani tin’wana ti hlawula mabodlhela ya nghilazi hikuva ma languteka ma ri ya xiyimo xa le henhla naswona ma titwa ma tiyile. Glass yi tirha kahle eka minongonoko ya laha kaya yo xavisa na ku tlhela yi tatiwa. Swinwiwa swin’wana swi lava nghilazi hikuva a swi hlamuli na xitirhisiwa.
Ku tirhisa switirhisiwa leswi vuyeleriweke swi hlayisa eneji na switirhisiwa swa ntumbuluko. Aluminiyamu leyi vuyeleriweke kumbe pulasitiki yi endla ku thyakisa moya wutsongo. Yitlhela yi hlayisa switirhisiwa leswi pfunaka ehandle ka tindzhawu to lahlela thyaka.
Loko u lahlela swilo leswi, hi ntolovelo va ya laha ku lahleriwaka kona thyaka. Swikotela swa aluminiyamu ni nghilazi swi teka madzana ya malembe leswaku swi onhaka. Mabodlhela ya tipulasitiki ma tshama nkarhi wo leha swinene naswona ma nga thyakisa misava ni mati.
Mabodlhela lama nga tatiwaka nakambe ma pfuna pulanete hi ku hlayisa matimba ni ku tsema thyaka. Matiko man’wana ma ni tisisiteme ta kahle to tlhela ti tata leti endlaka leswaku mabodlhela ma tirhisiwa nkarhi wo leha.
Hlawula ku paka hi swilo swo tala leswi vuyeleriweke. Nseketelo wa minongonoko leyi ku hakelaka ku tlherisela mabodlhela. Dyondzisa vanhu ndlela yo tlhela va tirhisa swilo leswi nga riki swa nkoka. Ringeta ku tlhela u tala ku tirhisiwa mabodlhela. Hlawula tiphasela to olova ku hunguta thyaka ra ku rhumela.
Ina! Ku tlhela ku tirhisiwa swikotela swa aluminiyamu swi hlayisa kwalomu ka matimba hinkwawo lama lavekaka leswaku ku endliwa mantshwa. Ku tlhela ku tirhisiwa nghilazi na pulasitiki swi tlhela swi hlayisa matimba, kambe ku nga ri ku fana na aluminiyamu. Nkarhi wun’wana ni wun’wana loko u tlhela u tirhisa swilo leswi nga riki swa nkoka, u pfuneta ku hunguta ku thyakisa.
