ኣሉሚንየም ቆርቆሮ ኣንጻር ብርጭቆን ፕላስቲክ ጥርሙዝን ንኣፍረይቲ መስተ ዝያዳ ዘላቒ ምርጫ ዝኾነ

ንመስተታት ዝበለጸ መዐሸጊ ብምምራጽ ከባቢ ኣብ ምሕላው ኣገዳሲ ተራ ኣለካ። ንኣፍረይቲ መስተ ዘላቒ ቆርቆሮ ኣሉሚንየም ምግዛእ ዘለዎ ረብሓ ንጹር እዩ፣ ምኽንያቱ ቆርቆሮ ኣሉሚንየም ሎሚ እቲ ዝበለጸ ንከባቢ ዝምችእ ኣማራጺ ስለዝኾነ። እዞም ቆርቆማት ካብ ዝኾነ ካልእ መዐሸጊ ንላዕሊ ዳግማይ ይጥቀሙን ብዛዕባ . 73% ዳግማይ ዝተጠቕመሉ ንብረት . ብመንጽር እዚ ብርጭቆን ፕላስቲክን ኣብ ዘላቕነት ይጎድሉ። ናይ ኣሉሚንየም ቆርቆሮታት ዋጋ ይወሃቦም $1,210 ንሓደ ​​ቶን ፣ ንፕላኔትካ ጥራይ ዘይኮነስ ንንግድኻ እውን ጠቓሚ ይገብሮ። ኣብ ከባቢኻ ኣወንታዊ ጽልዋ ከተሕድር እንተደሊኻ፡ ነቲ ዝመረጽካዮ መዐሸጊ ኣብ ግምት ኣእቱ። ንኣፍረይቲ መስተ ዘላቒ ቆርቆሮ ኣሉሚንየም ምግዛእ ዝህልዎ ረብሓ ካብ ምቑጣብ ወጻኢታት ንላዕሊ ይኸይድ-ንመሬት ይድግፉን ብሉጽ ናይ መዐሸጊ ፍታሕ ይህቡን።

መፍትሕ ምውሳድ

• ቆርቆሮ ኣሉሚንየም ንመስተ ዝኸውን ኣዝዩ ንከባቢ ዝምችእ መዐሸጊ እዩ። ብዙሕ ዳግማይ ይጥቀማሉ እሞ ንእሽቶ ናይ ካርቦን ኣሰር ኣለዎም። ጥርሙዝ ብርጭቆ ንምስራሕን ንምንቅስቓስን ዝያዳ ጸዓት የድልዮም። እዚ ድማ ዋላ እኳ ዳግማይ ክትጥቀመሉ እንተኸኣልካ ንፕላኔት ጽቡቕ ከም ዝወሓደ ይገብሮም። ፕላስቲክ ጥርሙዝ ቀሊልን ንምንቅስቓስ ርካሽን እዩ። ግን ብከላ የስዕቡን ብዙሕ ዳግማይ ኣይጥቀሙን እዮም። ዳግመ-ምጥቃም ኣሉሚንየም፡ ሓደስቲ ቆርቆሮ ንምስራሕ ዘድሊ ጸዓት ክሳብ 95% ይቑጥብ። ሓደ ዓይነት ንብረት ደጋጊሙ ክንጥቀም እውን የኽእለና። ናይ ኣሉሚንየም ቆርቆሮ ምምራጽ ወጻኢታት ምልኣኽ ንምንካይ ይሕግዝ። ቀለልትን ንኽትድምር ቀለልትን ስለ ዝኾኑ ኣብ ናይ ምድረበዳ ጋዛት እውን ይቖርጽ። ዳግመ-ምምላእን ዲፖዚት-ሪተርን ስርዓታት ንኹሉ ዓይነት መዐሸጊ ይሕግዙ። ዳግመ-ምጥቃም ዝሓሸ ይገብሩን ጎሓፍ ይቖርጹን። ዝያዳ ዳግማይ ዝተጠቕመሉ ነገራት መዐሸጊ ምጥቃም ንፕላኔት ይሓይሽ። ክቢ ቁጠባ ንምፍጣር እውን ይሕግዝ። ሓደስቲ ሓሳባት ከም ብህይወት ዝበላሾ ንብረትን ስማርት መዐሸጊን ዝያዳ ክሕግዙ ይኽእሉ። ንኣከባቢ ዝኸውን ናይ መስተ መትሓዚ ዝሓሸ ይገብሩ።

መዐቀኒታት ዘላቕነት

ናይ መስተ መዐሸጊ ክትመርጽ ከለኻ፡ ብዛዕባ ውሑዳት ቀንዲ ነገራት ክትሓስብ ይግባእ። እዞም ነገራት እዚኦም፡ ቆርቆሮ ኣሉሚንየም፡ ጥርሙዝ ብርጭቆን ጥርሙዝ ፕላስቲክን ብኸመይ ከም ዝነጻጸሩ ንምርኣይ ይሕግዙኻ። ነዞም ነጥብታት ምፍላጥ ንንግድኻን ንመሬትካን ዝበለጸ ዝኾነ ክትመርጽ ይሕግዘካ።

ቁልፊ ረቛሒታት

ምህርቲ

ነፍሲ ወከፍ ፓኬጅ ብኸመይ ከም ዝስራሕ ብምርኣይ ጀምር። እዚ ማለት ክንደይ ጸዓትን ጥረ ነገራትን ከም ዝጥቀም ምፍታሽ ማለት እዩ። መብዛሕትኡ ግዜ ቆርቆሮ ኣሉሚንየም ዳግማይ ዝጥቀመሉ ንብረት ይጥቀሙ። እዚ ድማ ጸዓት ይቑጥብን ኣብ ናይ ምድረበዳ ጋዛት ይቖርጾን። ጥርሙዝ ብርጭቆ ሑጻን ካልእ ማዕድናትን ንምፍሳስ ኣዝዩ ልዑል ሙቐት የድልዮም። እዚ ዝያዳ ጸዓት ዝጥቀምን ንኣከባቢ ዝያዳ ይጎድእን። ጥርሙዝ ፕላስቲክ ንምስራሕ ዝወሓደ ጸዓት ይጥቀሙ። ግን ቅሪተ-ኣካላት ነዳዲ የድልዮምን ንነዊሕ እዋን ዝጸንሕ ዝያዳ ጐሓፍ ይገብሩን።

ምኽሪ፡ ገለ ሞዴላት ዑደት ህይወት፡ ከም 'Cradle-to-Gate,' ርኣዩ ጥራይ ኣብ ምግባር መዐሸጊ። ካልኦት፡ ከም 'cradle-to-grave' ከምኡ’ውን 'cradle-to-cradle,' ዝኣመሰላ፡ ዳግመ-ምጥቃምን ዳግመ-ምጥቃምን ሓዊስካ፡ ምሉእ ህይወት ይርእያ።

መጓዓዝያ

መዐሸጊ ብኸመይ ከም ዝንቀሳቐስ ንፕላኔት እውን ኣገዳሲ እዩ። ቀሊል ፓኬጅ ከም ኣሉሚንየም ቆርቆሮን ፕላስቲክ ጥርሙዝን ውሑድ ነዳዲ ተጠቐምን ምስ ዝለኣኽ ድማ ብከላ ዝወሓደ ይግበርን። ጥርሙዝ ብርጭቆ ዝኸበደ ኮይኑ ብቐሊሉ ይስበር። ንኽንቀሳቐሱ ዝያዳ ጸዓትን ንውሑስ ንኽኸውን ተወሳኺ መዐሸጊን የድልዮም።

ዳግመ-ምጥቃም

ዳግመ-ምጥቃም ንኣከባቢ ኣዝዩ ኣገዳሲ እዩ። ዳግማይ ንምጥቃም ቀሊልን ብዙሕ ዳግማይ ዝጥቀመሉን መዐሸጊ ትደሊ። ቆርቆሮ ኣሉሚንየም ኣብዚ እቲ ዝበለጸ እዩ። ብዙሕ ግዜ ዳግማይ ክጥቀሙሉን ድልዱላትን ጠቐምትን ክኾኑ ይኽእሉ። ብርጭቆ እውን ደጋጊሙ ዳግማይ ክጥቀመሉ ይኽእል እዩ፣ ግን ብዙሕ ጸዓት ይሓትት። ጥርሙዝ ፕላስቲክ ክንዲኡ ዳግማይ ኣይጥቀሙን እዮም መብዛሕትኡ ግዜ ድማ ከም ጓሓፍ ወይ ናብ ትሑት ጽሬት ዘለዎ ፍርያት ይቕየር።

• ክንደይን ክሳብ ክንደይን መዐሸጊ ዳግማይ ከም ዝጥቀመሉ ኣብ ምድሪ ዘለዎ ጠቕላላ ጽልዋ ይቕይሮ።

• ሓድሽ መጽናዕትታት እንተሎ ንሕና . ዝያዳ ፕላስቲክ ዳግማይ ንምጥቃም፣ ካብ 3% ክሳብ 50% , ንሕና ንውፅኢት ምውሳኽ ሙቐት ዓለም ብ42% ከነጉድሎን ዘይተሓደሰ ፀዓት ብ114% ክንቆርጾን ንኽእል። ገለ ነገራት ግን ከም ኣጠቓቕማ ማይ ክድይብ ይኽእል እዩ፣ ስለዚ ዘላቕነት ኩሉ ግዜ ቀሊል ኣይኮነን።

ናይ መወዳእታ ህይወት

ድሕሪ ምጥቃምካ ኣብ ምዕሻግ እንታይ ይኸውን ኣገዳሲ እውን እዩ። እቶም ዝበለጹ ምርጫታት ክቢ ቁጠባ ንምፍጣር ይሕግዙ። እዚ ማለት ንዋት ኣብ ክንዲ ዝድርበዩ ዳግማይ ይጥቀሙ ወይ ዳግማይ ይጥቀማሎም። መብዛሕትኡ ግዜ ቆርቆሮ ኣሉሚንየም ሓድሽ ቆርቆሮ ይኾኑ፣ ስለዚ ዋጋኦም ይሕዙ። ብርጭቆ ዳግማይ ክጥቀመሉ ወይ ዳግማይ ክጥቀመሉ ይኽእል እዩ፣ ሓደ ሓደ ግዜ ግን ንመንገዲ ይጥቀመሉ። ጥርሙዝ ፕላስቲክ ክንድኡ ዝኣክል ዳግማይ ኣይጥቀመለንን ብግቡእ እንተዘይተታሒዙ ክብክሎ ይኽእል እዩ።

መተሓሳሰቢ፡ ኣብ መወዳእታ መዐሸጊ ከም መካኒካዊ ዳግመ-ምጥቃምን ፓይሮላይሲስን ዝሕክም መንገድታት፡ ምስ ምንዳድ ክነጻጸር እንከሎ ክሳብ 57% ዝበጽሕ ናይ ምድረበዳ ጋዛት ክቖርጾ ይኽእል።

እዞም ረቛሒታት ንምንታይ ኣገደስቲ ዝኾኑ ሓደስቲ ሓቅታት ካብቲ ኢንዱስትሪ ዘለዎ ሰሌዳ ኣብዚ ኣሎ፤

ቁልፊ ረቛሒ	ስታቲስቲክስ / ርድኢት	ምንጪ / ዞባ
ዕብየት ዕዳጋ	ኣብ 2024 $44.67B ዝዋግኡ ናይ ኤስያ-ፓሲፊክ ዘላቒ መዐሸጊ ዕዳጋ , ክሳብ 2034 $92.60B ክበጽሕ ይኽእል እዩ (Cagr 7.56%)	ቅድመ ኩነት መጽናዕቲ
ሃልኪ መዐሸጊ	ኣብ 2023 ኣብ ቻይና ዝተጠቕሙ 912.9 ቢልዮን መዐሸጊ ኣሃዱታት	ዓለምለኻዊ መረዳእታ (ቻይና)
ምቁጽጻራዊ ተግባራት .	ህንዲ ኣብ 2022 ንሓደ ግዜ ንሓደ ግዜ ዝውዕል ፕላስቲክ ኣጊዳ፤ ጃፓንን ደቡብ ኮርያን ናይ መዐሸጊ ናይ ጎሓፍ ሕጊ ኣለወን .	ቅድመ ኩነት መጽናዕቲ
ቀዳምነት ዘላቕነት ተጠቃሚ	78% ካብ ንሕና ዓደግቲ ብዘላቕነት ምንባር ንግደስ	ኒልሰኒክ
ምልክት ተኣማንነትን ዘላቕነትን	63% ካብ ዕላማ ዘላቕነት ዘለዎም ምልክታት ንግዲ ናይ ምዕዳግ ተኽእሎኦም ዝለዓለ እዩ፤ 82% ብዛዕባ እዞም ዕላማታት ይፈልጡ	ትሪቪየም፡ ሾር
ተነቃፍነት ወጻኢታት ተጠቃሚ	70% ካብ ዘላቒ መዐሸጊ ናብ ርካሽ ኣማራጺታት ኣይክቕይርን እዩ ።	ትሪቪየም

ኣብ ምፍራይ፡ መጓዓዝያ፡ ዳግመ-ምጥቃምን መወዳእታ ህይወትን ክትጥምት ከለኻ፡ ምሉእ ታሪኽ ዘላቕነት ምዕሻግ ትርኢ። እዚ ንኣሉሚንየም፡ ብርጭቆን ፕላስቲክን ንምንጽጻር ይሕግዘካ፡ ስለዚ ንንግድኻን ንፕላኔትካን ዝበለጸ ዝኾነ ክትመርጽ ትኽእል።

ኣሉሚንየም ቆርቆሮታት vs ብርጭቆን ፕላስቲክን

ጽልዋ ከባቢ

ገለ ሰባት ጥርሙዝ ብርጭቆ ንመሬት ዝበለጸ ዝመስሎም። ብዙሓት ብርጭቆ እቲ ዝያዳ ዘላቒ ምዃኑ ይኣምኑ። ሳይንስ ግን ዝተፈለየ ነገር የርኢ። ንሓደ ግዜ ዝጥቀሙ ብርጭቆ ጥርሙዝ ንኣከባቢ ዝያዳ ይጎድኡ. ንኽሰርሑ ብዙሕ ጸዓት የድልዮም። ጥርሙዝ ብርጭቆ ከቢድ ስለዝኾነ ምግዓዝ ዝያዳ ብከላ ይገብር። ዋላ’ውን ብርጭቆ ዳግማይ እንተተጠቒምካሉ፡ ሕጂ’ውን ካብ ናይ ኣሉሚንየም ቆርቆሮ ወይ ፕላስቲክ ጥርሙዝ ዝያዳ ካርቦን ልቀት የስዕብ።

ቆርቆሮ ኣሉሚንየም ንፕላኔት ዝበለጸ ምርጫ እዩ። ዳግማይ ዝተጠቕመሉ ቆርቆሮ ኣሉሚንየም ዝነኣሰ ኣሰር ካርቦን ኣለዎ። ዳግመ-ምጥቃም ኣሉሚንየም ዳርጋ ንኹሉ ሓድሽ ቆርቆሮ ንምስራሕ ዘድሊ ጸዓት የድሕን። እዚ ማለት ውሑድ ብከላን ውሑድ ናይ ምድረበዳ ጋዛትን ማለት እዩ። ኣሉሚንየም ካብ ቅሪተ-ኣካላት ነዳዲ ኣይመጽእን እዩ። እዚ ድማ ብፕላስቲክ ጥርሙዝ ዝመጽእ ገለ ጸገማት ንኸይፍጠር ይሕግዝ። ፕላስቲክ ጥርሙዝ ካብ ብርጭቆ ዝንእስ ናይ ካርቦን ኣሰር ኣለዎ። ቀለልቲ እዮም ግን ዓቢ ናይ ብከላ ጸገም የስዕቡ። ጥርሙዝ ፕላስቲክ ንዘልኣለም ዳግማይ ክጥቀሙሉ ኣይክእሉን እዮም።

ነፍሲ ወከፍ ኮንተይነር ንኣከባቢ ብኸመይ ከም ዝጸልዎ ቅልጡፍ ርእይቶ ኣብዚ ኣሎ፤

ዓይነት መትሓዚ .	ጽልዋ ከባቢ ድምቀት
ብርጭቆ ጥርሙዝ .	ዝለዓለ ኣሰር ካርቦን፡ ከቢድ ክብደት፡ ልዑል ጸዓት ምጥቃም፡ ዋላ’ውን ዳግማይ ዝተጠቕመሉ ብርጭቆ ዓቢ ጽልዋ ኣለዎ
ፕላስቲክ ጥርሙዝ .	ካብ ብርጭቆ ዝተሓተ ኣሰር ካርቦን፣ ግን ከኣ ብከላን ማይክሮፕላስቲክን ዘስዕብ፣ ደረት ኣልቦ ዳግማይ ክጥቀመሉ ዝኽእል ክኸውን ኣይክእልን
ኣሉሚንየም ቆርቆሮ	ዝወሓደ ኣሰር ካርቦን ብፍላይ ዳግማይ ክጥቀም ከሎ፡ ደረት ኣልቦ ዳግማይ ክጥቀመሉ ዝኽእል፡ ጸዓት ይቑጥብን ንልቀት ትኪ ይንክዮን

ዳግመ-ምጥቃም ምውድዳር

ዳግመ-ምጥቃም ንመሬት ኣዝዩ ኣገዳሲ እዩ። ቆርቆሮ ኣሉሚንየም ኣብ መላእ ዓለም ብዙሕ ዳግማይ ይጥቀመሉ። ኣስታት 66-71% ናይ ኣሉሚንየም ቆርቆሮ ዳግማይ ይጥቀማሉ . መስርሕ ዳግመ-ምጥቃም ንኣሉሚንየም ኣዝዩ ጽቡቕ ይሰርሕ። ክሳብ 90% ኣሉሚንየም ዳግማይ ኣብ ጥቕሚ ይውዕል። እዚ ድማ ንኣሉሚንየም ቆርቆሮ ንፕላኔት ዓቢ ምርጫ ይገብሮ። ጽሬት ከይከሰርካ ብዙሕ ግዜ ንኣሉሚንየም ቆርቆሮ ዳግማይ ክትጥቀመሉ ትኽእል ኢኻ።

ጥርሙዝ ብርጭቆ እውን ብዙሕ ግዜ ዳግማይ ክጥቀመሉ ይኽእል እዩ። ግን ኣስታት 31-34% ጥራይ ናይ ብርጭቆ ጥርሙዝ ኣብ መላእ ዓለም ዳግማይ ይጥቀማሉ። ዳግመ-ምጥቃም ብርጭቆ ብዙሕ ጸዓት ይጥቀም። ጥርሙዝ ፕላስቲክ ዳግማይ ይጥቀመሉ። ካብ 14-18% ጥራይ ካብ ጥርሙዝ ፕላስቲክ ዳግማይ ይጥቀማሉ። መብዛሕትኡ ናይ ፕላስቲክ ጥርሙዝ ኣብ መወዳእታ ኣብ መጉሓፊ ወይ ኣብ ውቅያኖስ ይውዳእ። እዚ ድማ ነቲ ናይ ፕላስቲክ ብከላ ጸገም ይውስኽ።

መጓዓዝያን ወፃኢን .

ምንቅስቓስ መስተ ኮንተይነራት ገንዘብ ይኸፍልን ንመሬት ዝጸሉን እዩ። ኣሉሚንየም ቆርቆሮ ቀሊልን ንኽትድምር ቀሊልን እዩ። እዚ ምስ ጥርሙዝ ብርጭቆ ክነጻጸር እንከሎ ክሳብ 40% ዝኸውን ወጻኢታት ምልኣኽ ከጉድል ይኽእል። ጥርሙዝ ብርጭቆ ከቢድ ኮይኑ ብቐሊሉ ይስበር። እዚ ማለት ዝለዓለ ወጻኢታት ምልኣኽን ዝያዳ ብከላን ማለት እዩ። ጥርሙዝ ፕላስቲክ ዝቐለለ እዩ። ንኽንቀሳቐሱ ዝወሓደ ዋጋ ይኸፍሉ፡ እንተኾነ ግን ብሰንኪ ብከላን ትሑት መጠን ዳግመ-ምጥቃምን ነቲ ከባቢ ገና ይጎድኡ።

ብርሃንን ዳግማይ ዝተጠቕመለን ንብረታት ምጥቃም ንመሬት ይሕግዝ። ኣሉሚንየም ቆርቆሮ ቀሊል ኮይኑ ብዙሕ ዳግማይ ዝተጠቕመሉ ትሕዝቶ ዘለዎ ’ ዩ ። ዝበለጸ ምትሕውዋስ ትሑት ወጻኢታት፡ ጽቡቕ ዳግመ-ምጥቃም፡ ከምኡ’ውን ኣብዛ ፕላኔት ዝወሓደ ጉድኣት ይህቡ። ናይ ኣሉሚንየም ቆርቆሮ ምልቃም ኣሰር ካርቦንካ ከተውርዶን ንመሬት ጽሬት ንኽትሕዞን ይሕግዘካ።

ዘላቒ ፍታሕ ንኣፍረይቲ

ቅኑዕ መዐሸጊ ምምራጽ ንንግድኻን ንመሬትን ይሕግዝ። ብዙሓት ትካላት መስተ ሕጂ ንፕላኔት ስለ ዝሓይሽ ቆርቆሮ ይጥቀማ። ሓቀኛ ኣብነታትን መጽናዕትን ንምንታይ ቆርቆሮታት ብልሒ ዘለዎ ምርጫ ምዃኑ ይሕብር።

መጽናዕቲ ፍጻመ – ኮካ-ኮላ ናብ ቆርቆሮ ኣሉሚንየም ምስግጋር

ኮካ-ኮላ ኣብ 2020 ዓቢ ለውጢ ኣርእዩ።እቲ ኩባንያ ኣብ ዓዲ እንግሊዝን ኣመሪካን ዝያዳ ኣሉሚንየም ቆርቆሮ ክጥቀም ጀሚሩ። እዚ ድማ ገለ ኣገደስቲ ውጽኢታት ኣምሪሑ፤

• ኮካ-ኮላ ኣብ ሓደ ዓመት ካብ መዐሸጊ ዝወጽእ ልቀት ካርቦን ብ20% ኣውሪድዎ።

• እቲ ኩባንያ ካብ 60% ናብ 75% መጠን ዳግመ-ምጥቃም ከምዘዕበዮ ዝያዳ ቆርቆሮ ተጠቒሙ።

• ዓማዊል ነቲ ስዊች ኣስተብሂሎምሉ። ብዙሓት ሰባት ኮካ-ኮላ ድሕሪ እቲ ለውጢ ዝያዳ ንከባቢ ዝምችእ መሲልዎም ነይሩ።

• እቲ ኩባንያ ኣብ መጀመርታ ዝያዳ ገንዘብ ኣውጺኡ፡ ድሒሩ ግን ዓቂቡ። ካብ ዳግማይ ዝተጠቕመሉ ቆርቆሮ ርካሽ ምልኣኽን ዝለዓለ ዋጋን ገንዘብ ንምቑጣብ ሓጊዙ።

ኮካ-ኮላ ካብ ዝገበሮ ክትመሃሩ ትኽእሉ ኢኹም። ቆርቆሮ ምጥቃም፡ ኣሰር ካርቦንካ ንምቑራጽ፡ ንብራንድካ ዝሓሸ ከም ዝመስል፡ ምስ ግዜ ድማ ገንዘብ ክትቆጥብ ክሕግዘካ ይኽእል።

መተሓሳሰቢ: ቆርቆሮ ኣሉሚንየም ኣብ ዕዳጋ ዓለም ኣዝዩ ኣገዳሲ እዩ። ዋጋኦም ክበጽሕ ይኽእል ’ ዩ። 58.25 ቢልዮን ዶላር ኣብ 2024 . መጽናዕትታት ከም ዝሕብርዎ ዳግመ-ምጥቃም ቆርቆሮ ጽቡቕ ይሰርሕ። ብዙሕ ንዋት ክትምለስን ክትሕይልን ትኽእል ኢኻ። ገለ መጽናዕትታት ከም ዘመልክቶ፡ ቆርቆሮታት ብፎም ምምላእ፡ ጸዓት ዝምጥጡ ሓደስቲ ፍርያት ክሰርሕ ከም ዝኽእል ይሕብሩ። እዚ ማለት ቆርቆሮ ካብ መስተ ንላዕሊ ክትጥቀመሉ ትኽእል ኢኻ።

ስእላዊ ጽማቕ – ዘላቕነት & መለክዒታት ወጻኢታት ብሓንቲ ምጥማት

ቀንዲ ምርጫታት መዐሸጊ ንምንጽጻር ዝሕግዝ ቀሊል ሰሌዳ ኣብዚ ኣሎ፤

ዓይነት መዐሸጊ	መጠን ዳግመ-ምጥቃም (%)	ኣሰር ካርቦን (kg CO2E/TON, ዳግማይ ዝተጠቕመሉ)	ናይ መጓዓዝያ ወፃኢ	ዳግመ-ምጥቃም	ዕዳጋ ኣጠቓቕማ
ኣሉሚንየም ቆርቆሮ	66-71	1,600 .	ውሑድ	ዘይውዳእ .	ዓለምለኻዊ፣ ምዕባይ
ብርጭቆ ጥርሙዝ .	31-34	4,000	ላዕሊ	ዘይውዳእ .	ፕሪምየም፣ ከባብያዊ
ፕላስቲክ ጥርሙዝ .	14-18	2,000	ዝወሓደ	ውሱን	ቅዳሴ፣ ትሑት ዋጋ ዘለዎ

ቆርቆሮታት ልዑል መጠን ዳግመ-ምጥቃም፡ ትሑት ኣሰር ካርቦን፡ ከምኡ’ውን ትሑት ወጻኢታት ምልኣኽ ከም ዘለዎም ትርእይዎ። ቆርቆሮታት ሓደስቲ ሓሳባትን ኣጠቓቕማን እውን ይድግፉ እዮም። ናይ ኣሉሚንየም ቆርቆሮ ክትመርጽ ከለኻ፡ ንመሬት ትሕግዝን ንጽሩይ መጻኢ ትድግፍን ኢኻ።

ኣሉሚንየም ቆርቆሮ

ጽልዋ ምፍራይ

ክትመርጽ ከለኻ . ኣሉሚንየም ቆርቆሮ , ንከባቢኻ ትሕግዝ። ቆርቆሮ ኣሉሚንየም ካብ ካልእ መዐሸጊ ዝወሓደ ጸዓት ይጥቀሙ። ኣብ ውሽጦም ዝያዳ ዳግመ-ምጥቃም ንብረት እውን ኣለዎም። ኣብ ኣሜሪካ መብዛሕትኦም ቆርቆሮታት ኣሉሚንየም ኣስታት 68% ዳግማይ ዝተጠቕመሉ ትሕዝቶ ኣለዎም። ጥርሙዝ ፕላስቲክ ኣስታት 3% ጥራይ እዩ ዳግማይ ዝተጠቕመሉ ትሕዝቶ ዘለዎም። ዝያዳ ዳግማይ ዝተጠቕመሉ ኣሉሚንየም ምጥቃም ንልቀት ካርቦን ንምንካይ ይሕግዝ። ካብ 2006 ክሳብ 2016 እቲ ኢንዱስትሪ ንፍኖት CO2 ብ31% ቆሪጹ።

ኣብዚ ሓደ ሰሌዳ ንኣሉሚንየም ቆርቆሮ ምስ ፕላስቲክ ጥርሙዝን ካልእ ኣማራጺታትን ዘነጻጽር ሰሌዳ ኣሎ :

ናይ ምፍራይ ፅልዋ ሜትሪክ	ኣሉሚንየም ቆርቆሮ	ፕላስቲክ ጥርሙዝ / ኣማራጺታት
ዓለምለኻዊ ደረጃ ዳግመ-ምጥቃም	69% .	N/A .
ደረጃ ዳግመ-ምጥቃም ሕብረት ኤውሮጳ (2017)	74.5%	N/A .
ናይ ኣሜሪካ ዳግመ-ምጥቃም ፍጥነት	ልዕሊ 70%	ኣስታት 29% (ፕላስቲክ ጥርሙዝ)
ዳግማይ ዝተጠቕመሉ ትሕዝቶ ኣባና	68% .	3% (ፕላስቲክ ጥርሙዝ)
ምጉዳል CO2-መመዘኒ ልቀት	31% ምንካይ (2006 ክሳብ 2016)	N/A .
ኣሰር ካርቦን ምስ መዐሸጊ ቢራ ክነጻጸር ከሎ	ኣብ መንጎ ንዋት ዝወሓደ	ካብ ኣሉሚንየም ቆርቆሮ ንላዕሊ

ቆርቆሮ ኣሉሚንየም ኣብ መላእ ዓለም ብዙሕ ዳግማይ ይጥቀመሉ። እዚ ድማ ኣብ ነፍሲ ወከፍ እትጥቀመሉ እዋን ጸዓትን ጸጋታትን ይቑጥብ። ዕዳጋ ናይ ኣሉሚንየም ቆርቆሮ ብቕልጡፍ ይዓቢ ኣሎ። ብዙሓት ሰባት ኣብ ከተማታት ከም ቆርቆሮ ንምጥቃምን ዳግማይ ንምጥቃምን ስለዝኾኑ።

ብቕዓት መጓዓዝያ .

ኣሉሚንየም ቆርቆሮ ንምንቅስቓስ ቀሊልን ርካሽን እዩ። ቀለልቲ ስለ ዝኾኑ፡ ኣብ ናይ ጽዕነት መኪና ወይ ፓሌት ዝያዳ ክትኣቱ ትኽእል ኢኻ። እዚ ድማ ነዳዲ ይቑጥብን ወጻኢታት ምልኣኽ የጉድልን። ጥርሙዝ ብርጭቆ ከቢድ ኮይኑ ብቐሊሉ ይስበር። እዚ ድማ ንኽልኣኽን ንምዕሻግን ዝያዳ ዋጋ ከም ዝውድኡ ይገብሮም። ፕላስቲክ ጥርሙዝ ቀሊል እዩ፡ ግን ከም ቆርቆሮ ኣሉሚንየም ዳግማይ ኣይጥቀመሉን እዩ።

ኣሉሚንየም ቆርቆሮ ጽቡቕ ድምርን ተወሳኺ መዐሸጊ ኣየድልዮን እዩ። እዚ ድማ ንነዊሕ መገሻታት ጽቡቕ ይገብሮም። ናይ ኣሉሚንየም ቆርቆሮ ምምራጽ ንከላ ንምጉዳል ይሕግዝን ንመስተኻ ዝኸውን ወጻኢታትን ይሕግዝ።

መጠን ዳግመ-ምጥቃም

ቆርቆሮ ኣሉሚንየም ደጋጊሙ ዳግማይ ክጥቀመሉ ይኽእል። ጽሬት ከይከሰርካ ብዙሕ ግዜ ክትፈስስን ዳግማይ ክትጥቀመሉን ትኽእል ኢኻ። ዳርጋ 75% ካብ ኩሉ ዝስራሕ ኣሉሚንየም ሎሚ ገና ኣብ ጥቕሚ ይውዕል ኣሎ ። እዚ ድማ እቲ ስርዓተ ዳግመ-ምጥቃም ንኣሉሚንየም ቆርቆሮ ክሳብ ክንደይ ሓያል ምዃኑ ዘርኢ እዩ። ኣብ ኣሜሪካ ኣብ ቆርቆሮ ዘሎ ማእከላይ ዳግመ-ምጥቃም ትሕዝቶ 71% እዩ። እዚ ካብ ብርጭቆ ወይ ፕላስቲክ ጥርሙዝ ኣዝዩ ዝለዓለ እዩ።

ንዝተፈላለዩ ዓይነታት መዐሸጊ ዝኸውን መጠን ዳግመ-ምጥቃም ዘርኢ ሰንጠረዥ ኣብዚ ኣሎ :

እቲ ንኣሉሚንየም ቆርቆሮ ዝኸውን ስርዓተ ዳግመ-ምጥቃም ኣዝዩ ጽቡቕ ይሰርሕ። ኣስታት 96.7% ናይቲ ዳግማይ ዝተጠቕመሉ ኣሉሚንየም ሓድሽ ቆርቆሮ ይኸውን። እዚ ድማ ነቲ ንብረት ካብ መጉሓፊ ጐሓፍ ንኸይወጽእ ይገብሮ። ኣሉሚንየም ዋጋ ስለ ዘለዎ ሰባት ዳግማይ ክጥቀምሉ ይደልዩ። ናይ ኣሉሚንየም ቆርቆሮ ክትመርጽ ከለኻ፡ እታ ፕላኔት ጽሩይ ክትከውንን ዳግመ-ምጥቃም ክትድግፍን ትሕግዝ።

ናይ መወዳእታ ህይወት

መስተ ምስ ወዳእካ፡ እቲ ድሕሪኡ ዝኸውን ኣገዳሲ እዩ። ድሕሪ ምጥቃምና ንኮንተይነራት እንሕዘሉ ኣገባብ ንመሬት ይጸልዎ። ንተፈጥሮ ዘይጎድእ መዐሸጊ ምልቃም ዝበለጸ እዩ ምስ ተደርበየ ወይ ዳግማይ ክጥቀመሉ ከሎ።

• ጥርሙዝ ብርጭቆ ካብ ፕላስቲክ ጥርሙዝ ንላዕሊ ንከባቢ ይጎድኡ . እሞ ንኸቢድ ዝኾነን ንምስራሕን ዳግማይ ንምጥቃምን ብዙሕ ጸዓት የድልዮ።

• ዳግማይ ዝተጠቕመሉ ቆርቆሮ ኣሉሚንየም ንፊዚዝ መስተታት ዝበለጸ ምርጫ እዩ። ውሑድ ጸዓት ይጥቀሙን ብዙሕ ግዜ ዳግማይ ክጥቀሙሉ ይኽእሉ።

• ጥርሙዝ ፕላስቲክ ኣብ ኩሉ ቦታ ይጥቀሙ፡ ግን ብዙሕ ጓሓፍን ብከላን ይሰርሑ። ብዙሓት ኣብ ውቅያኖስ ከም ንኣሽቱ ቁራጽ ማይክሮፕላስቲክ ዝብሃሉ ይውድኡ።

• መጽናዕትታት ከም ዝሕብርዎ፡ ቆርቆሮ ኣሉሚንየም ካብ ብርጭቆ ወይ ፕላስቲክ ዝነኣሰ ናይ መወዳእታ ህይወት ጽልዋ ከም ዘለዎ ይሕብሩ። ቀለልቲ፡ ውሑድ ጸዓት ይጥቀሙ፡ ሓደስቲ ንምስራሕ ዘድሊ ጸዓት ኣስታት 5% ጥራይ ኮይኖም፡ ንዘልኣለም ዳግማይ ክጥቀሙ ይኽእሉ።

• ብርጭቆ ጥርሙዝ ዋላ ዳግማይ ትጥቀመሉ እንተኾይንካ ገና ብዙሕ ጸዓት ተጠቐምን ከቢድ ስለ ዝኾነ ድማ ዝያዳ ብከላ ግበርን።

• ጥርሙዝ ፕላስቲክ ኣብ ነፍሲ ወከፍ ዳግማይ ኣብ ዝጥቀመሉ እዋን ጽሬት ይስእኑ። ብዙሓት ኣብ መጉሓፊ ወይ ውቅያኖስ ንኣማኢት ዓመታት ይጸንሑ።

• ቆርቆሮ ኣሉሚንየም ብርግጽ ካብ ዕደና ገለ ሓደጋታት ኣለዎም፡ እንተኾነ ግን ኣብ መወዳእታ ህይወቶም ካብ ብርጭቆ ወይ ፕላስቲክ ንላዕሊ ገና ዝወሓደ ጎዳኢ እዩ።

• መሬት ክትሕግዝ ዝበለጸ መንገዲ፡ ካብ ዝኾነ ይኹን ዝስራሕ ብዘየገድስ፡ ንንጽል ንጽል-ኣጠቓቕማ መዐሸጊ ምጥቃም እዩ።

ኣብ ከም ምዕራብ ኤውሮጳ ዝኣመሰላ ቦታታት፡ ቆርቆሮ ኣሉሚንየም ዝወሓደ ጽልዋ ክሊማ ኣለዎ። እዚ ዝኾነሉ ምኽንያት ድማ ጽሩይ ጸዓት ስለዝጥቀሙን ብዙሕ ዳግማይ ስለዝጥቀሙን እዩ። ኣብ ካልእ ቦታታት ከም ቻይና፡ ከሰል ንጸዓት እንተተጠቒምካሉ፡ ኣሉሚንየም ምግባር ዝያዳ ብከላ ከስዕብ ይኽእል። ዳግመ-ምጥቃም ንኣሉሚንየምን ብርጭቆን ብከላ ንምንካይ ይሕግዝ፡ ንፕላስቲክ ግን ክንድኡ ዝኣክል ኣይኮነን።

ንኣፍረይቲ መስተ ዘላቒ ቆርቆሮ ኣሉሚንየም ምግዛእ ዘለዎ ረብሓ

ንመስተኻ ዘላቒ ቆርቆሮ ኣሉሚንየም ክትመርጽ ከለኻ ብዙሕ ጽቡቕ ነገራት ትረክብ። እዞም ጥቕምታት እዚኦም ንንግድኻ፣ ንዓማዊልካን ንመሬትካን ይሕግዙ።

ናይ ጥቕሚ ምድብ	ብዝሒ ዘለዎ ጥቕሚ
ስራሕ ምፍጣር	ልዕሊ 100,000 ስራሕ ኣብ ምእካብ፣ ምፍላይ፣ ዳግመ-ምስራሕ
ወሰኽ ደሞዝ	$2.1–5 ቢልዮን ዶላር ዓመታዊ ወሰኽ ደሞዝ ኢንዱስትሪ
ምጉዳል ጎሓፍ	1.3 ሚልዮን ቶን ኣሉሚንየም ካብ መጉሓፊ ካብ መጉሓፊ ዓመት ኣብ ዓመት 2019 ዓ.ም.
ቁጠባዊ ምንቅስቓስ ካብ መሸጣ	1.6 ቢልዮን ዶላር ዓመታዊ መሸጣ ዳግማይ ዝተጠቕመሉ ኣሉሚንየም
ምቑጣብ ጸዓት	ንሓደ ዓመት ዝኸውን 1.5 ሚልዮን ገዛውቲ ሓይሊ ንምሃብ እኹል ጸዓት
ምጉዳል ልቀት ጋዝ ምድረበዳ	12.1 ሚልዮን ሜትሪክ ቶን CO2E ኣብ ዓመት ዝቖርጽ (ከም 2.6 ሚልዮን መካይን ምእላይ)

ደጋጊምካ ዳግማይ ክትጥቀመሉ እትኽእል ቆርቆሮ ብምጥቃም ንመሬት ትሕግዞ። ዳግመ-ምጥቃም ኣሉሚንየም ቆርቆሮ ሓድሽ ጸዓት ይጥቀም ። ካብ ሓደስቲ ምግባር እዚ ገንዘብ ይቑጥብን ኣሰር ካርቦንካ የጉድልን። ንኣፍረይቲ መስተ ዘላቒ ቆርቆሮ ኣሉሚንየም ምግዛእ ዘለዎ ረብሓ ዝለዓለ መጠን ዳግመ-ምጥቃምን ዝወሓደ ጎሓፍን ዘጠቓልል እዩ። ኣብ ኣሜሪካ ኣስታት 45% ቆርቆሮ ዳግማይ ይጥቀማሉ፡ ኣብ ከም ብራዚልን ጀርመንን ዝኣመሰላ ቦታታት ግን ዳርጋ 100% እዩ። ዝያዳ ዳግማይ ትጥቀመሉ እንተኾይንካ ከምዘን ላዕለዎት ሃገራት ክትከውን ትኽእል ኢኻ።

ንኣፍረይቲ መስተ ዘላቒ ቆርቆሮ ኣሉሚንየም ምግዛእ ዘለዎ ረብሓ ብዛዕባ መሬት ጥራይ ኣይኮነን። ስራሕ ንምፍጣር፣ ደሞዝ ንምልዓልን ካብ ነፍሲ ወከፍ ቆርቆሮ ዝያዳ ዋጋ ንምርካብን ትሕግዝ። ንዓማዊልካ ብዛዕባ እታ ፕላኔት ከም እትግደስ እውን ተርኢ። ኣሉሚንየም ቆርቆሮ ክትመርጽ ከለኻ፡ ንኹሉ ሰብ ዝጸረየን ሓምላይን ዓለም ንምስራሕ ትሕግዝ።

ብርጭቆ ጥርሙዝ .

ምህርቲ

ብርጭቆ ጥርሙዝ ጽቡቕ ይመስልን ሓያል ኮይኑ ይስምዓካን። ብዙሓት ሰባት ንመስተ ጽቡቕ ምርጫ እዮም ዝመስሎም። ጥርሙዝ ብርጭቆ ምግባር ግን ብዙሕ ጸዓትን ጥረ ነገራትን ይጥቀም። ፋብሪካታት ብብርጭቆ ንምስራሕ ኣብ ኣዝዩ ልዑል ሙቐት ሑጻን ማዕድናትን ከፍስሱ ኣለዎም። እዚ ካብ ናይ ፕላስቲክ ጥርሙዝ ወይ ናይ ኣሉሚንየም ቆርቆሮ ምግባር ዝያዳ ጸዓት ይወስድ። ንኣብነት ንቢራ ዝኸውን ጥርሙዝ ብርጭቆ ምግባር ብዛዕባ . 17.5 ሜጋጆልስ ንነፍሲ ​​ወከፍ ሊትሮ። ንነፍሲ ወከፍ ሊትሮ ዝኸውን ኣስታት 842 ግራም ካርቦን ዳይኦክሳይድ እውን ይሰርሕ። እዚ ካብ ካልኦት ዓይነታት መዐሸጊ ኣዝዩ ዝዛይድ እዩ።

ዳግመ-ምጥቃም ብርጭቆ ምጥቃም ጸዓት ንምቑጣብ ይሕግዝ። 10% ዝያዳ ዳግመ-ምጥቃም ብርጭቆ እንተ ወሲኽካ፡ ንልቀት ልቀት ብኣስታት 5% ትቖርጾ። ሕጂ’ውን ጥርሙዝ ብርጭቆ ካብ ካልእ መዐሸጊ ዝኸበደ እዩ። ንነፍሲ ወከፍ ጥርሙዝ ዝያዳ ንብረት የድልየካ። ሰባት ከም ብርጭቆ ይፈትዉ ምኽንያቱ ውሑስ ስለ ዝኾነን ብዙሕ ግዜ ዳግማይ ክጥቀሙሉ ስለ ዝኽእሉን። ቀሊል መዐሸጊ ግን ከም ካርቶንን ፕላስቲክ ጥርሙዝን ዝወሓደ ጸዓትን ውሑድ ጸጋታትን ይጥቀም።

ዓይነት መዐሸጊ	ኣጠቓቕማ ጸዓት (MJ/L)	CO2 ልቀት (G CO2 EQ/L)	ደረጃ ዳግመ-ምጥቃም (US/EU/UK)
ብርጭቆ ጥርሙዝ .	17.5	842	31.3% / 80.1% / 74.2%
ኣሉሚንየም ቆርቆሮ	11.3	574	67% (US)
ካርቶናት/እንስሳ ዘቤት/ቦርሳታት	ታሕተዋይ	ታሕተዋይ	N/A .

መተሓሳሰቢ፡ ሓደ መጽናዕቲ ከም ዝብሎ፡ ጥርሙዝ ብርጭቆ ንወይኒ ዝወሓደ ዘላቒ ምዃኑ ይገልጽ። ዝያዳ ንዋትን ጸዓትን ይጥቀሙ።

መጓዓዝያ

ናይ ብርጭቆ ጥርሙዝ ናይ ምልኣኽ ከቢድ እዩ። ብርጭቆ ካብ ፕላስቲክ ወይ ኣሉሚንየም ኣዝዩ ዝኸበደ እዩ። ሓደ ብብርጭቆ ዝተሰርሐ ዕትሮ ክሳብ 6.3 ፕላስቲክ ዕትሮታት ይምዘን። እዚ ተወሳኺ ክብደት ማለት ናይ ጽዕነት መካይን ጥርሙዝ ብርጭቆ ንምንቅስቓስ ዝያዳ ነዳዲ ይጥቀማ ማለት እዩ። ብርጭቆ ካብ ምብታኽ ደው ንምባል እውን ተወሳኺ መዐሸጊ የድልየካ። ኣብ ነፍሲ ወከፍ ናይ ጽዕነት መኪና ዝኣትዉ ጥርሙዝ ብርጭቆታት ውሑዳት እዮም። እዚ ድማ ናይ ምልኣኽ ወጻኢታትን ብከላን የዕቢ።

• ጥርሙዝ ብርጭቆ ከቢድ ኮይኑ ብቐሊሉ ይስበር።

• ናይ ጽዕነት መካይን ንምንቅስቓስ ዝያዳ ነዳዲ ይጥቀማ።

• ውሑስ ንምግባር ተወሳኺ መዐሸጊ የድሊ።

• ኣብ ነፍሲ ወከፍ ናይ ጽዕነት መኪና ዝኣትዉ ጥርሙዝ ውሑዳት ስለ ዝኾኑ፡ ወጻኢታት ይውስኽ።

• ዝያዳ ኣጠቓቕማ ነዳዲ ማለት ዝያዳ ልቀት ካርቦን ማለት እዩ።.

ነቲ ብርጭቆ እትሰርሓሉ ቦታ እውን ኣገዳሲ እዩ። እቲ ፋብሪካ ከሰል ወይ ረሳሕ ጸዓት እንተተጠቒሙ፡ እቲ ጽልዋ ዝኸፍአ እዩ። ዝያዳ ብርጭቆ ምስ ዝስራሕ፡ ልቀትን ኣጠቓቕማ ሃብትን እውን ይውስኽ።

ዳግመ-ምጥቃም

ጽሬት ከይከሰርካ ደጋጊምካ ናይ ብርጭቆ ጥርሙዝ ዳግማይ ክትጥቀመሉ ትኽእል ኢኻ። ኣብ ኣሜሪካ፣ ኣስታት 30% ጥራይ ካብ ጥርሙዝ ብርጭቆ ዳግማይ ይጥቀማሉ . እዚ እዩ ካብቲ ኣብ ኤውሮጳ ዘሎ ኣዝዩ ዝወሓደ . ገለ ሃገራት ኤውሮጳ ልዕሊ 85% ካብ ብርጭቆአን ዳግማይ ይጥቀማላ። ኣሜሪካ ከም ዝተሰብረ ብርጭቆ፣ ረሳሕ ዳግመ-ምጥቃምን ድኹም ስርዓታት ዳግመ-ምጥቃምን ዝኣመሰሉ ጸገማት ኣለዋ። ገለ ገለ ግዝኣታት ምስ ናይ ተቐማጢ ምምላስ መደባት ዝሓሸ ይገብሩ። ብዙሓት ጥርሙዝ ግን ክሳብ ሕጂ ኣብ መጉሓፊ ይውድኡ።

• ኣብ 2021 ኣብ ኣሜሪካ ኣስታት 35 ቢልዮን ጥርሙዝ ብርጭቆ ተሸይጡ።

• 72% ካብዞም ጥርሙዝ ዝተደርበዩ እምበር ዳግማይ ኣይተጠቕሙን።

• ከም በዓል ቤልጅየምን ሽወደንን ዝኣመሰላ ሃገራት ልዕሊ 90% ብርጭቆአን ዳግማይ ይጥቀማላ።

• ዝሓሸ ናይ ዳግመ-ምጥቃም ፕሮግራማትን ንጹር ምልክትን ንመጠን ዳግመ-ምጥቃም ንምውሳኽ ይሕግዝ።

• ጽቡቕ ጌርካ እንተተጠቒምካሉ፡ ብርጭቆ ክሳብ 95% ሓደስቲ ጥርሙዝ ክሽፍን ይኽእል።

ምኽሪ፦ ንናይ ተቐማጦ ምምላስ ስርዓታትን ዝሓሸ ምልክትን ብምድጋፍ ዳግማይ ንምጥቃም ክትሕግዝ ትኽእል ኢኻ።

ናይ መወዳእታ ህይወት

ኣብ ብርጭቆ ጥርሙዝ መስተ ምስ ወዳእካ፡ እቲ ድሕሪኡ ዝኸውን ንመሬት ኣገዳሲ እዩ። ጥርሙዝ ብርጭቆ ዳግማይ ክጥቀምሉ፡ ዳግማይ ክጥቀሙሉ ወይ ኣብ መጉሓፊ ክድርበዩ ይኽእሉ። ነፍሲ ወከፍ ምርጫ ንፕላኔት ብዝተፈላለየ መንገዲ ይጸልዎ።

ገለ ሰባት ብርጭቆ ኩሉ ግዜ ዝበለጸ እዩ ዝመስሎም ምኽንያቱ ተፈጥሮኣዊ ስለ ዝኾነን ዳግማይ ክጥቀመሉ ስለ ዝኽእልን። ግን ክንድኡ ቀሊል ኣይኮነን። ድሕሪ ምጥቃምካ ምስ ጥርሙዝ ብርጭቆ እትገብሮ፡ ንኣከባቢ ብኸመይ ከም ዝጸልዎ ይቕይሮ።

• ጥርሙዝ ብርጭቆ ምስ ተደርበየ ካብ ፕላስቲክ ጥርሙዝ ንላዕሊ ንመሬት ይጎድኣ። እዚ ዝኾነሉ ምኽንያት ድማ ዳግመ-ምጥቃም ብርጭቆ ብዙሕ ጸዓት ስለ ዝጥቀም እዩ።

• ዳግማይ ብርጭቆ ጥርሙዝ እንተተጠቒምካ ንመሬት ትሕግዝ። ምጥቃም ሓደ ተወሳኺ ግዜ ጥራይ ፅልዋኡ ብ ብዛዕባ . 40% . ግን ብዙሕ ግዜ ድሕሪ ምጥቃሙ እቲ ጽቡቕ ሳዕቤን ይዝሕል። ምሕጻብን ምንቅስቓስን ጥርሙዝ ጸዓት እውን ይጥቀም።

• ከም ፕላስቲክ (PET) ጥርሙዝ ተመሳሳሊ ጽልዋ ንኽህልወካ፡ ካብ 7 ክሳብ 30 ግዜ ብርጭቆ ጥርሙዝ ዳግማይ ክትጥቀም ኣለካ። እቲ ቁጽሪ ኣብቲ ትዕቅኖ ዘለኻ ይምርኮስ።

• ዳግመ-ምጥቃም ብርጭቆ ከም ሑጻ፡ ሶዳ ኣሽን ኖራን ዝኣመሰሉ ነገራት የድሕን። ውሑድ ጸዓት እውን ይጥቀምን ውሑድ ናይ ምድረበዳ ጋዛት ይገብርን። ንነፍሲ ወከፍ 10% ዝያዳ ዳግመ-ምጥቃም ብርጭቆ (Called Cullet ዝበሃል)፡ ፋብሪካታት 2-3% ዝወሓደ ጸዓት ይጥቀሙ።

• ኣብ ኣመሪካ ፡ ብዛዕባ . 31% ካብ ጥርሙዝ ብርጭቆ ዳግማይ ይጥቀማሉ። ገለ ቦታታት፡ ከም ካሊፎርንያ፡ ልዕሊ 80% ዳግማይ ይጥቀማሉ። ብርጭቆ ዳግማይ ክትጥቀመሉ ከለኻ፡ ንነፍሲ ​​ወከፍ ቶን ዳግማይ ዝጥቀመሉ ቶን ተፈጥሮኣዊ ጸጋታት ትቑጥብ።

• ብርጭቆ ዳግመ-ምጥቃም ዕጹው ስርዓት እዩ። እዚ ማለት ኣረጊት ጥርሙዝ ናብ ሓድሽ ጥርሙዝ ይቕየር፣ ተወሳኺ ጎሓፍ ዘይብሉ።

• ዳግመ-ምጥቃም ብርጭቆ ፋብሪካታት እውን ይሕግዝ። ብርጭቆ ንምቕላጥ ዘድሊ ሙቐት የጉድልን እቶን ንነዊሕ እዋን ንኽጸንሕ ይሕግዝ።

• ኩሉ ኣብ ሓደ ሳንዱቕ ዝኸይድ ሓደ ውሕጅ ዳግመ-ምጥቃም ጸገም ከስዕብ ይኽእል። ካልእ ጓሓፍ ተሓዋዊሱ ብርጭቆ ዳግማይ ንምጥቃም ከጸግሞም ይኽእል። ሓደ ሓደ ግዜ፡ ዳግማይ ክጥቀማሉ ዘይክእሉ ነገራት ኣብቲ ሳንዱቕ ይውድኡ። እዚ 'wish-cycling' ይበሃል እሞ ዳግመ-ምጥቃም ጽቡቕ ስራሕ ከም ዝወሓደ ይገብሮ።

መተሓሳሰቢ ፡ ዋላ’ውን ጥርሙዝ ብርጭቆ ዳግማይ ትጥቀመሉ ወይ ዳግማይ እንተተጠቒምካሉ፡ መብዛሕትኡ ግዜ ካብ ጥርሙዝ ፕላስቲክ ንላዕሊ ንመሬት ይጎድእ እዩ። ዝያዳ ጸዓትን ማይን ይጥቀሙን ዝያዳ ናይ ምድረበዳ ጋዛት ይገብሩን።

ንመሬት ክትሕግዝ እንተደሊኻ፡ ኣብ እትኽእለሉ እዋን ዳግማይ ንምጥቃም ወይ ዳግማይ ንምጥቃም ዝኸውን ጥርሙዝ ብርጭቆ ክትመልስ ፈትን። ኣብ ከባቢኻ ናይ ዲፖዚት ሪተርን ፕሮግራማት ደገፍ። እዞም መደባት እዚኦም ንጥርሙዝ ካብ መጉሓፊ ንኽወጹን ዳግመ-ምጥቃም ስራሕ ዝሓሸ ንኽሰርሕን ይሕግዙ። ኣብ ነፍሲ ወከፍ ብርጭቆ ጥርሙዝ ዳግማይ ክትጥቀመሉ ወይ ዳግማይ ኣብ እትጥቀመሉ እዋን፡ ጸዓትን ጸጋታትን ንምቑጣብ ከም እትሕግዝ ኣይትረስዕ።

ፕላስቲክ ጥርሙዝ .

ምህርቲ

ጥርሙዝ ፕላስቲክ ኣብ ኩሉ ትጥምቶ። ርካሽን ንምስራሕ ቀሊልን እዩ። መብዛሕትኦም ካብቲ ካብ ነዳድን ጋዝን ዝመጽእ እንስሳ ዘቤት ዝስራሕ እዩ። ፋብሪካታት ንሚልዮናት ጥርሙዝ ኣዝዩ ቅልጡፍ ክገብሩ ይኽእሉ እዮም። እዚ ጥርሙዝ ንምስራሕ ጽቡቕ መገዲ ድዩ ኢልካ ክትሓስብ ትኽእል ኢኻ። ገለ ኣገደስቲ ሓቅታት ብዛዕባ ምስራሕ ጥርሙዝ ፕላስቲክ ዘርኢ ሰሌዳ ኣብዚ ኣሎ፤

ሜትሪክ ስም	ኣገላልፃ	ናይ ኢንዱስትሪ መዐቀኒ (US)	ጥቕምታት	ድሩትነት .
ብቕዓት ኣጠቓቕማ ማይ .	ኣብ ነፍሲ ወከፍ ጥርሙዝ ዝጥቀመሉ ማይ	8-12 ጋሎን/ጥርሙዝ (typical)	ማይ ይቑጥብ፣ ወጻኢታት የጉድል	ምንጪ ማይ ኣየርእን እዩ ።
ሃልኪ ጸዓት ኣብ ሓደ ኣሃዱ	ሓደ ጥርሙዝ ንምስራሕ ዝውዕል ጸዓት	1.5-2.5 ኪሎ ዋት ሰዓት/ፓትል (ልሙድ)	ወጻኢታት ይንክዮ፣ ንኣከባቢ ይሕግዝ .	ቀጻሊ ምክትታል የድልዮ
ፍጥነት ጉድለት ዘለዎም ፍርያት	ቅድሚ ምልኣኽ ጉድለታት ዘለዎም ጉድለት ዘለዎም ጥርሙዝ ብሚእታዊት	0.5-1% (typical)	ጽሬት ልዑል ይሕሉ፣ ንብራንድካ ይከላኸለሉ።	ድሕሪ ምልኣኽ ጉድለት ክስእን ይኽእል
ሚእታዊት ናይቲ ዳግማይ ዝተጠቕመሉ ንብረት	ኣብ ነፍሲ ወከፍ ጥርሙዝ መጠን ዳግማይ ዝተጠቕመሉ ንብረት	20-30% (typical)	ውሑድ ሓድሽ ፕላስቲክ ይጥቀም፣ ዘላቕነት የመሓይሽ	ብቐረብን ዋጋን ዳግመ-ምጥቃም ንብረት ዝተሓጽረ
ደረጃ ባዮዲግሬዴሽን .	ኣብ ከባቢ ክንደይ ቅልጡፍ ጥርሙዝ ይበታተን	20-40% ኣብ 6 ወርሒ (typical)	ናይ ከባቢ ሓላፍነት የርኢ	ምስ ኩነታት ዝመጽእ ለውጢ
ኣሰር ካርቦን ኣብ ሓደ ጥርሙዝ	ንነፍሲ ወከፍ ዝስራሕ ጥርሙዝ ልቀት ካርቦን	0.4-0.6 ኪሎ/ፓትል (ልሙድ)	ትሑት ልቀት ይሕግዝ፣ ንከባቢ ዝምችእ ዓደግቲ ይስሕብ	ካርቦን ጥራይ እዩ ዝሽፍን፣ ኩሉ ጽልዋታት ኣይኮነን።

ጥርሙዝ ፕላስቲክ ብዙሕ ማይን ጸዓትን ይጥቀሙ። ገለ ትካላት ንመሬት ንምሕጋዝ ዝያዳ ዳግመ-ምጥቃም ንብረት ይውስኻ። መብዛሕትኡ ጥርሙዝ ግን ክሳብ ሕጂ ካብ ሓድሽ ፕላስቲክ ዝተሰርሐ እዩ። ኣሰር ካርቦኖም ካብ ጥርሙዝ ብርጭቆ ንታሕቲ እዩ። ካብ ቆርቆሮ ኣሉሚንየም ግን ዝለዓለ እዩ።

መጓዓዝያ

ፕላስቲክ ጥርሙዝ ንመስተ ንምንቅስቓስ ብሉጽ እዩ። ቀለልትን ሓያላትን እዮም። እዚ ድማ ገንዘብን ጸዓትን ይቑጥብ። ጥርሙዝ ፕላስቲክ ንመጓዓዝያ ጽቡቕ ዝኸውን ገለ ምኽንያታት እነሆ፤

• ጥርሙዝ እንስሳ ዘቤት ካብ ጥርሙዝ ብርጭቆ ኣዝዩ ቀሊል እዩ። ፕላስቲክ ጥርሙዝ ኣስታት 20-30 ግራም ይምዘን። ጥርሙዝ ብርጭቆ 200 ግራም ክምዘን ይኽእል።

• ናይ ጽዕነት መካይን ጥርሙዝ ፕላስቲክ ንምንቅስቓስ ዝወሓደ ነዳዲ ይጥቀማ።

• ፕላስቲክ ጥርሙዝ ብቐሊሉ ኣይስበርን እዩ። እዚ ማለት ኣብ እዋን ምልኣኽ ውሑድ ጥርሙዝ ይጠፍእ ማለት እዩ።

• ጥርሙዝ ፕላስቲክ ምግባርን ምንቅስቓስን ካብ ብርጭቆ ዝወሓደ ጸዓት ይጥቀም። እዚ ድማ ትካላት ገንዘብ ንምቑጣብ ይሕግዝ።

ኣብ ነፍሲ ወከፍ ናይ ጽዕነት መኪና ዝያዳ ፕላስቲክ ጥርሙዝ ክትኣቱ ትኽእል ኢኻ። እዚ ድማ ቦታን ገንዘብን ይቑጥብ። ውሑስ ንምግባር ተወሳኺ መዐሸጊ ኣየድልየካን እዩ። እዚ ነገራት እዚ ንጥርሙዝ ፕላስቲክ ንውሑድ ገንዘብ ከውጽኣ ንዝደልዩ ትካላት ጽቡቕ ምርጫ ይገብሩ።

ዳግመ-ምጥቃም

ጥርሙዝ ፕላስቲክ ዳግመ-ምጥቃም ቀሊል ክመስለካ ይኽእል እዩ። ግን ቀሊል ኣይኮነን። ካብ ኣሉሚንየም ቆርቆሮ ወይ ብርጭቆ ንላዕሊ ዳግማይ ክጥቀማሉ ዝግበኣሉ ጥርሙዝ ፕላስቲክ። ብዙሓት ጥርሙዝ ፕላስቲክ ኣብ መወዳእታ ኣብ መጉሓፊ ወይ ኣብ ውቅያኖስ ይውድኡ። ገለ ሓቅታትን ጸገማትን ኣብ ዳግመ-ምጥቃም ፕላስቲክ ጥርሙዝ ዘርኢ ሰሌዳ ኣብዚ ኣሎ፤

መዐቀኒ / ገጽታ	ዝርዝር / ኣሃዛት
ናይ እንስሳ ዘቤት ጥርሙዝ ዳግመ-ምጥቃም ደረጃ (Australia)	74% ምስ ስኬም ተቐማጢ ገንዘብ , 36% ምስ curbside collection
ኔት GHG ልቀት ዕቋር (PET)	ኣስታት 1.5 ቶን CO2-E ኣብ ሓደ ቶን ናይ ዳግማይ ዝተጠቕመሉ እንስሳ ዘቤት ዝተድሕነ
ምጉዳል ፍኖት ዑደት ህይወት (ናይ ገዛ ጥርሙዝ)	27% ዝወሓደ CO2 100% ዳግማይ ዝተጠቕመሉ እንስሳ ዘቤት ምስ ሓድሽ እንስሳ ዘቤት እንትነፃፀር
ጽሩይ ረብሓ ንዝተሓዋወሰ ፕላስቲክ ዳግመ-ምጥቃም	ኣስታት 0.5 ቶን CO2-E saved per tonne recycled
ኣብ ዳግመ-ምጥቃም ብድሆታት	ጸገማት ምፍላይ፣ ብከላ፣ ብዙሕ ዓይነት ፕላስቲክ፣ ናይ ወፃኢ ጉዳያት
ዕጹው-ሉፕ ዳግመ-ምጥቃም ተግባራዊነት	ን CLEAR PETን ገለ ኤችዲፒን ጥርሙዝ ዝበለጸ ይሰርሕ
ጽልዋ ፖሊሲ	ፕሮግራማት ተቐማጦ-ምምላስ ዋጋታት ምእካብን ምጉዳል ጐሓፍን
ናይ ንብረት ምሕዋይ መሳለጥያ ደረት	ንምፍላይ ከቢድ ተዓጻጻፊ መዐሸጊ፣ ኩሉ ግዜ ዋጋ-ውጽኢታዊ ኣይኮነን።
ለበዋታት	ውሑድ ዓይነት ፕላስቲክ ምጥቃም፣ ምፍራይ ምምሕያሽ፣ ንዕቤት ዕዳጋታት ንዳግመ-ምጥቃም ፕላስቲክ

ንመደባት ምምዝጋብ ገንዘብ ብምድጋፍ ክትሕግዝ ትኽእል ኢኻ። ካብ ንጹር እንስሳ ዘቤት ዝተሰርሐ ጥርሙዝ ምጥቃም እውን ይሕግዝ። እዞም ስጉምትታት እዚኦም ዳግመ-ምጥቃም መጠንን ትሑት ናይ ምድረበዳ ጋዛትን የዕብዩ። ምፍላይን ብከላን ግን ጌና ዓበይቲ ጸገማት እዮም። መብዛሕትኡ ጥርሙዝ ፕላስቲክ ናብ ሓድሽ ጥርሙዝ ኣይቅየርን እዩ። መብዛሕትኡ ግዜ ትሑት ጽሬት ዘለዎ ፍርያት ወይ ጓሓፍ ጥራይ ይኾኑ።

ምኽሪ፡ ዝያዳ ዳግማይ ዝተጠቕመሉ ትሕዝቶ ዘለዎም ጥርሙዝ ምረጽ። ኣብ ከባቢኻ ዝሓሸ ዳግመ-ምጥቃም ምድጋፍ። እዚ ድማ ፕላስቲክ ካብ መጉሓፊታትን ውቅያኖስን ንኽወጽእ ይሕግዝ።

ናይ መወዳእታ ህይወት

ኣብ ፕላስቲክ ጥርሙዝ መስተ ምስ ወዳእካ፡ እቲ ድሕሪኡ ዝኸውን ንመሬት ኣገዳሲ እዩ። መብዛሕትኦም ጥርሙዝ ፕላስቲክ ሓደ ካብ ሰለስተ መንገዲ ይኸዱ: ዳግማይ ይጥቀማሉ: ይቃጸል: ወይ ኣብ መጉሓፊ ይኣቱ። ኣብ ገለ ቦታታት ከም ኤውሮጳ፡ ጸዓት ንምስራሕ ዝያዳ ጥርሙዝ ዳግማይ ይጥቀማሉ ወይ ይቃጸል። ኣብ ካልእ ቦታታት ጥርሙዝ ኣብ ደገ ክድርበ ወይ ኣብ ክፉት ኣየር ክቃጸል ይኽእል።

ዳግመ-ምጥቃም ኩሉ ግዜ ዝበለጸ እዩ ኢልካ ክትሓስብ ትኽእል ኢኻ፡ ግን ክንድኡ ቀሊል ኣይኮነን። ድሕሪ ምጥቃምካ ኣብ ጥርሙዝ ፕላስቲክ እንታይ ከም ዘጋጥሞም ክትፈልጡ እትኽእሉ ገለ ቀንዲ ነገራት እነሆ፤

• ዳግማይ ዝተጠቕመሉ ጥርሙዝ እንስሳ ዘቤት መብዛሕትኡ ግዜ ካብቲ እትጥቀመሎም ብርጭቆ ጥርሙዝ ደጋጊምካ ትንእስ ንመሬት ይጎድኣ። እዚ ሓቂ እዩ ብዛዕባ ርሒቕካ ከበድቲ ጥርሙዝ ብርጭቆ ንምንቅስቓስ ክንደይ ጸዓት ከም ዝሓትት ክትሓስብ ከለኻ እዩ።

• ንጥቕላል ብርጭቆ ምሕጻብን ምጽራይን ዳግማይ ንምጥቃም ብዙሕ ኤሌክትሪክ፡ ውዑይ ማይን ኬሚካላትን የድልዮ። እዚ ድማ ዝያዳ ብከላ ይገብር።

• ናይ ዲፖዚት ሪተርን ሲስተም (DRS) ንሪሳይክል ዝያዳ ፕላስቲክ ጥርሙዝ ንምእካብ ይሕግዝ። እዞም መደባት እዚኦም ባዶ ጥርሙዝ ክትመልሱ ይሓቱኻ። ዳግመ-ምጥቃም ደረጃ ንምውሳኽን ኣብ ጐሓፍ ንምጉዳልን ክሕግዙ ይኽእሉ።

• ኣብ ሓድሽ ጥርሙዝ ዳግማይ ዝተጠቕመሉ ፕላስቲክ ምጥቃም ንመሬት ንምሕጋዝ ዓቢ ዕድል ’ ዩ ። ዝያዳ ዳግማይ ዝተጠቕመሉ እንስሳ ዘቤት እንተተጠቒምካ፡ ብከላ ትውሕድን ጸጋታት ትቑጥብን።

• ፕላስቲክ ምስ ከም ኣሉሚንየም ዝኣመሰለ ብረት ከተነጻጽሮ ከለኻ፡ እቲ መልሲ ነቲ ጐሓፍ ብኸመይ ከም እትሕዞ መሰረት ብምግባር ይቕየር። ኩሉ ግዜ ንጹር ተዓዋቲ የለን።

• ጥርሙዝ ክንደይ ርሕቀት ከም እትንቀሳቐስ ኣገዳሲ እዩ። ንገዛና ኣብ ቀረባ ዝርከብ ጥርሙዝ ብርጭቆ ዳግማይ እንተተጠቒምካሉ ዝሓሸ እዩ። ርሒቕካ እንተ ሰዲድካዮም፡ እቲ ከቢድ ክብደት ዝያዳ ብከላ ይገብር።

ናይ መወዳእታ ህይወት ምርጫታት ብኸመይ ከም ዘነጻጽሩ ንምርኣይ ዝሕግዝ ሰሌዳ ኣብዚ ኣሎ፤

ናይ መወዳእታ ህይወት ኣማራጺ	ቀንዲ ጽልዋ ረቛሒታት	ከባብያዊ መዘኻኸሪታት
ዳግመ-ምጥቃም (PET)	ንመፍለዪን መስርሕን ዝኸውን ጸዓት	ዳግማይ ዝተጠቕመሉ ትሕዝቶ ልዑል እንተኾይኑ ትሑት ፅልዋ .
ምሕቃቕ መግቢ (ምስ ጸዓት)	ብከላ ኣየር፣ ምሕዋይ ጸዓት	ካብ መጉሓፊ ዝሓሸ፣ ግን ከኣ ጌና ብከላ
መጉሓፊ ጐሓፍ	ኣጠቓቕማ ቦታ፣ ምዝሕሓል ምብትታን፣ ምፍሳስ	ዝኸፍአ ንኣከባቢ
ክፉት ምንዳድ	ብከላ ኣየር፣ መርዛም ትኪ	ብጣዕሚ ጎዳኢ፣ ኣይምከርን
ዳግመ-ምጥቃም (Glass)	ምሕጻብ፣ መጓዓዝያ፣ ምብታኽ .	ጽቡቕ እንተኾይኑ ኣብ ውሽጢ ዓዲ፡ ግን ኣጠቓቕማ ጸዓት ልዑል እንተኾይኑ

ምኽሪ፦ ብዝተመልሰ ፕላስቲክ ዝተሰርሑ ጥርሙዝ ብምልቃም ክትሕግዝ ትኽእል ኢኻ ከምኡ’ውን ጥርሙዝ ብመንገዲ ፕሮግራማት ተቐማጢ ገንዘብ ብምልስላስ ክትሕግዝ ትኽእል ኢኻ። እዞም ስጉምትታት እዚኦም ዳግማይ ንምጥቃምን ንብኽነት ንኽንኪን ይሕግዙ።

ኣብ ፕላስቲክ ጥርሙዝ እንታይ ከም ዘጋጥም ንምውሳን ክትሕግዝ ትኽእል ኢኻ። ንጥርሙዝካ ዳግማይ ክትጥቀመሉ ወይ ክትመልሶ ከለኻ፡ ፕላስቲክ ካብ መጉሓፊታትን ካብ ውቅያኖስን ኣውጽኣዮ። ጸዓት ንምቑጣብን ብከላ ትሑትን እውን ትሕግዝ። ነፍሲ ወከፍ ዳግማይ እትጥቀመሉ ጥርሙዝ ንመሬት ይሕግዛ።

ዘላቕነት ናብ ዝለዓለ ደረጃ ምብጻሕ

ዳግማይ ዝተጠቕመሉ ትሕዝቶ

ዝያዳ ዳግመ-ምጥቃም ትሕዝቶ ዘለዎ መዐሸጊ ብምልቃም ነታ ፕላኔት ክትሕግዛ ትኽእል ኢኻ። ዳግመ-ምጥቃም ንብረት ምጥቃም ጸዓት ይቑጥብን ኣብ ጓሓፍ ይቑረጽን። ብዙሓት ዓበይቲ ትካላት መስተ ሕጂ ኣብ ጥርሙዘቦም ዝያዳ ዳግማይ ዝተጠቕመሉ ፕላስቲክ ንምጥቃም ዕላማ ኣለወን። ንኣብነት ኮካ-ኮላ ተጠቒሙ . 13% ኣብ 2021 ዳግማይ ዝተጠቕመሉ እንስሳ ዘቤት ኣብ 2023 ድማ 17% ኣብ 2023 . ኣብ 2030 50% ክበጽሑ ይደልዩ።ካልኦት ምልክታት ከም Keurig Dr Pepper ውን ዝያዳ ዳግማይ ዝተጠቕመሉ ፕላስቲክ ይጥቀሙ ኣለዉ። ገለ ፍርያት ካብ 100% ዳግማይ ዝተጠቕመሉ እንስሳ ዘቤት ዝተሰርሐ ጥርሙዝ ከይተረፈ ይጥቀሙ።

ዳግማይ ዝተጠቕመሉ ትሕዝቶ እንስሳ ዘቤት ብኸመይ ከምዝተቐየረ ዘርኢ ሰሌዳ ኣብዚ ኣሎ፤

ዓመት	ዳግማይ ዝተጠቕመሉ ትሕዝቶ እንስሳ ዘቤት (%)	ዒላማ (%)
2021	13
2022	15
2023	17
2030		50

ትካላት መስተ ኣብ ዓመት ዝያዳ ዳግመ-ምጥቃም ትሕዝቶ ከም ዝጥቀማ ትርእዮ። እዚ ማለት ድማ ​​ሓድሽ ፕላስቲክ የድሊ ማለት እዩ። ክቢ ቁጠባ ንምፍጣር እውን ይሕግዝ። ዝያዳ ዳግመ-ምጥቃም ንብረት ዘለዎም ፍርያት ክትገዝእ ከለኻ፡ ንመሬት ትሕግዝን ትካላት ከም እትግደሰሉን ተርኢ።

ምኽሪ፦ ዳግማይ ዝተጠቕመሉ ሚእታዊት ትሕዝቶታት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት ምልክት እዚ ድማ ንኣከባቢ ዝሓሸ መዐሸጊ ክትመርጽ ይሕግዘካ።

ስርዓታት ዳግመ-ምጥቃም .

ጽቡቕ ናይ ዳግመ-ምጥቃም መደባት ንመሬት ኣገዳሲ እዩ። ነዞም መደባት ክትድግፍ ከለኻ፡ ጠቓሚ ንዋት ካብ መጉሓፊ ጐሓፍ ንኸይወጽእ ትሕግዝ። ብዙሓት ቦታታት ሕጂ ንጥርሙዝ ዝኸውን ናይ ተቐማጦ ምምላስ ስርዓት ኣለዎም። እዞም መደባት እዚኦም ባዶ ጥርሙዝ ክትመልስ ከለኻ ገንዘብ ይመልሱኻ። ኣብ ገለ ሃገራት ሰባት ልዕሊ 90% ጥርሙዝ ይምለሱ። እዚ ማለት ድማ ​​ውሑድ ጓሓፍን ጐሓፍን ማለት እዩ።

ዳግማይ ክትጥቀመሉ እትኽእል መዐሸጊ እውን ሓጋዚ እዩ። ገለ ትካላት ካርቶን ወይ በርሚል ይጥቀማ እሞ ዳግማይ ክትጽረግን ክትጥቀመለንን ትኽእል። እዚ ድማ ብኽነት የጉድልን ምስ ግዜ ገንዘብ ይቑጥብን። ሓድሽ ቴክኖሎጂ ትካላት ካብ ዳግማይ ዝተጠቕመሉ ወረቐት ጽኑዕ ካርቶናት ክሰርሓ የኽእሎ። እዞም ካርቶናት ንጸባን ጽማቝን ጽቡቕ ኮይኖም ካብ ፕላስቲክ ዝነኣሰ ናይ ካርቦን ኣሰር ኣለዎም።

ከም የማናይ ስፍሓት ዘለዎ መዐሸጊን ዲጂታላዊ ሕትመትን ዝኣመሰሉ ሓደስቲ ሓሳባት እውን ኣለዉ። እዞም ለውጥታት እዚኦም ውሑድ ንብረት ይጥቀሙን ምልኣኽ ምልኣኽ ዝቐለለ ይገብሩን። ነዞም ስርዓታት ክትድግፍ ከለኻ፡ ኣብ መጻኢ ጐሓፍ መዐሸጊ ከተጉድል ትሕግዝ።

ዳግማይ ዝምላእ ኣማራጺታት

ዳግማይ ዝምላእ መዐሸጊ ንመሬት ዝሕግዝ ብልሒ ዘለዎ መንገዲ እዩ። ካብ ሓደ ግዜ ንላዕሊ ጥርሙዝ ወይ መትሓዚ ምጥቃም ጸጋታት ይቑጥብን ጎሓፍ ይቖርጽን። ገለ ሃገራት ሓያል ናይ ምምላስ ስርዓት ኣለወን። ኣብ ጀርመን 82% ቢራ ኣብ ዳግማይ ዝተመላለሰ ጥርሙዝ ይሽየጥ፣ ዳርጋ ኩሎም ድማ ይምለሱ። ኦንታርዮ ካናዳ እውን ንቢራ ልዑል ምምላእ ዋጋ ኣለዋ። ኣብ ፊሊፒንስ 59% መስተታት ኣብ ዝተመላለሰ ጥርሙዝ ይሽየጥ።

ገለ ምልክታት ሕጂ ኣብ ዳግማይ ዝዕሸግ ጥርሙዝ ኣሉሚንየም መስተ ይሸጡ። እዞም ጥርሙዝ እዚኦም ዳግማይ ክጥቀሙን ናይ ፕላስቲክ ጎሓፍ ንምቑራጽ ክሕግዙን ይኽእሉ። ንቢራን ካልእ መስተታትን ዝኸውን ካብ ዘይተበላሸወ ሓጺን ዝተሰርሐ ሻምብቆታት ብዙሕ ግዜ ይጽረግን ይመልእን። እዚ ድማ ካብ መጉሓፊ መጉሓፊ መሸፈኒ ይገብሮን ነቲ ክቢ ዝኾነ ቀረብ ሰንሰለት ይሕግዞን።

መተሓሳሰቢ፡ ጥርሙዝን ኮንተይነራትን ክትመልስ ከለኻ፡ ናይ ተቐማጢ ገንዘብ-ምምላስን ዳግመ-ምምላስን ስርዓታት ዝበለጸ ይሰርሕ። እዚ ድማ ነቲ ስርዓት ሓያል ይገብሮን ኩሉ ሰብ ዝያዳ ዘላቒ ክኸውን ይሕግዞን።

ምህዞታት

መስተ ብዛዕባ ሓደስቲ ሓሳባት ብምፍላጥ ከመይ ከም ዝዕሸግ ንምቕያር ክትሕግዝ ትኽእል ኢኻ። ኩባንያታት ንመሬት ዝሓሸ ሓድሽ ንዋትን ስማርት ዲዛይንን ብዝሓሸ መንገዲ ይገብራ ኣለዋ። እዚ ለውጥታት እዚ፡ ጐሓፍ ንኸይንኪ፡ ንጸዓት ንምቑጣብን ንተፈጥሮ ንምክልኻልን ይሕግዙኻ።

ብዙሓት ትካላት ንግዲ ሕጂ ብህይወት ዝበላሾን ንምትብባዕን ዝሕግዝ ንብረት ይጥቀሙ። ገለ ጥርሙዝ PLA ይጥቀሙ፣ እዚ ድማ ካብ ንቡር ፕላስቲክ ብዝቐልጠፈ ዝፈርስ ተኽሊ መሰረት ዝገበረ ፕላስቲክ እዩ። መዐሸጊ ዕፉንን ፊልም ዕንባባ ባሕሪን እውን ንኣከባቢ ጽቡቕ እዩ። እዞም ንዋት እዚኣቶም ቅሪተ-ኣካላት ነዳዲ ኣይጥቀሙን እዮም፡ ንኽትድርብዮም ድማ ዝሓሸ መገዲ ይህቡኻ።

ገለ ትካላት ካብ ወረቐት ጥርሙዝ ይሰርሓ። ናይ ካርልስበርግ ቀጠልያ ፋይበር ጥርሙዝን ናይ ዲያጅዮ ናይ ጆኒ ዎከር ናይ ወረቐት ጥርሙዝ ጥርሙዝን ከመይ ጌርካ ከም ዝወሓደ ፕላስቲክ ክትጥቀም ከም እትኽእል ዘርኢ እዩ። እዞም ጥርሙዝ እዚኦም ዝበታተኑን ኣሰር ካርቦንካ ንምንካይ ዝሕግዙን ሸላታት ኣለዎም።

ቆርቆሮ ኣሉሚንየም ሕጂ ንፕላኔትና ዝያዳ ዝሓሸ እዩ። ከም ኮካ-ኮላን ኮሮናን ዝኣመሰሉ ምልክታት ዝያዳ ዳግመ-ምጥቃም ንብረት ዘለዎም ቆርቆሮታት ይጥቀሙ። ኣሉሚንየም ብዙሕ ግዜ ዳግማይ ክጥቀም ይኽእል እዩ ጽሬት ድማ ኣይስእንን እዩ። እዚ ድማ ጸዓት ይቑጥብን ኣገደስቲ ንዋት ኣብ ጥቕሚ ይጸንሕን።

ተወሳኺ ዳግማይ ክትጥቀመሉ እትኽእል መዐሸጊ እውን ክትረክብ ትኽእል ኢኻ። ስታርባክስ ናይ ባዕልኻ ዋንጫ እንተ ኣምጺእካ ቅናስ ይህበካ። ሉፕ ንብዙሓት ፍርያት መዐሸጊ ዳግማይ ክትጥቀም የኽእለካ። እዞም መደባት እዚኦም ንውሑድ ጓሓፍ ንኽትገብርን ዜሮ-ባሪ ህይወት ክትድግፍን ይሕግዙኻ።

ስማርት መዐሸጊ ካልእ ዓቢ ስጉምቲ እዩ። ገለ ጥርሙዝን ቆርቆሮን ፍረሽነት ሴንሰር ወይ RFID መለለዪ ኣለዎም። እዞም መሳርሒታት እዚኣቶም መስተታት ንምክትታል ይሕግዙ፣ ፍሩያት ንኽኾኑ፣ ከምኡውን ንመግቢ ብኽነት ይቖርጹ። ኣብ ሓደ ግዜ ዝሓሸ መስተታትን ዝወሓደ ብኽነትን ትረክብ።

ምናልባሽ ዝኾነ ዲዛይን መዐሸጊ እውን ኣገዳሲ እዩ። ኩባንያታት ውሑድ ንብረት ይጥቀማን ቀሊል ፓኬጅ ይሰርሓን። እዚ ማለት ውሑድ ጸጋታት ትጥቀምን ንምልኣኽ ውሑድ ትኸፍልን ማለት እዩ። ቀለልቲ ዲዛይናት ገና መስተኻ ውሑስን ፍሩይን ይገብሮም።

ነዞም ሓደስቲ ሓሳባት ክትጥቀመሎም እንተደሊኻ ገለ ቅልጡፋት ምኽርታት እነሆ፤

• ብዙሕ ዳግመ-ምጥቃም ትሕዝቶ ዘለዎ ንብረት ምምራጽ።

• ውሑስ ንኽኸውን ካብ BPA ነጻ ዝኾነ ሽፋን ምረጽ።

• ዓማዊል ከመይ ጌሮም ዳግማይ ንምጥቃም ወይ ዳግማይ ንምጥቃም ምምሃር።

• ብዝተኻእለ መጠን ውሑድ ንብረት ዘለዎም ዕሹጋት ግበሩ ግን ከኣ ድልዱላት ጌሮም ይሕዞም።

ምኽሪ፦ ነዞም ሓደስቲ ሓሳባት ክትድግፍ ከለኻ፡ ነቲ ኢንዱስትሪ መስተ ዝያዳ ዘላቒ ንምግባር ትሕግዝ። ነፍሲ ወከፍ ንእሽቶ ለውጢ ንመጻኢ ጽሬትን ሓምላይን ንምግባር ይሕግዝ።

ቆርቆሮ ኣሉሚንየም ንከባቢ ዝምችእ ንምዃን ዝለዓለ ምርጫ እዩ። ዳግመ-ምጥቃም ኣሉሚንየም ካብ ሓደስቲ ቆርቆሮ ምግባር ኣዝዩ ዝወሓደ ጸዓት ይጥቀም። ብዙሕ ዳግማይ ዝተጠቕመሉ ንብረት ዘለዎ ቆርቆሮ ክትመርጽ ከለኻ ተፈጥሮ ትሕግዝ። ኣብ ገለ ቦታታት ልዕሊ 70% ናይ ኣሉሚንየም ቆርቆሮ ዳግማይ ይጥቀማሉ። እዞም ቆርቆሮታት ብዙሕ ግዜ ዳግማይ ክጥቀማሉ ይኽእሉን ሕጂ’ውን ድልዱላት ኮይኖም ክጸንሑን ይኽእሉ። ፍጹም ፓኬጅ ፍጹም ኣይኮነን፡ ግን ኩሉ ግዜ ዝሓሸ ክንገብር ንኽእል ኢና። ዝያዳ ዳግማይ ምጥቃም፡ ቆርቆሮ ምስ ዳግማይ ዝተጠቕመሉ ኣሉሚንየም ብምጥቃም፡ ከምኡ’ውን ዳግማይ ዝተመላለሰ ወይ ሓድሽ ሓሳባት ብምፍታን ክትሕግዝ ትኽእል ኢኻ።

• ኣብ ኣሜሪካ ሰባት ኣብ ነፍሲ ወከፍ ደቒቕ ልዕሊ 100,000 ቆርቆሮ ኣሉሚንየም ዳግማይ ይጥቀሙ።

• ዝሓሸ ዳግመ-ምጥቃም ዝፍጸም ብሰንኪ ሓድሽ ቴክኖሎጅን ሓድሽ ሕግታትን እዩ።

FAQ

ካብ ብርጭቆ ወይ ፕላስቲክ ጥርሙዝ ንላዕሊ ንኣሉሚንየም ቆርቆሮ ዝያዳ ዘላቒ ዝገብሮ እንታይ እዩ?

ቆርቆሮ ኣሉሚንየም ብዙሕ ግዜ ዳግማይ ክጥቀመሉን ድልዱል ኮይኑ ክጸንሕን ይኽእል። ንምስራሕን ንምንቅስቓስን ዝወሓደ ጸዓት ይጥቀሙ። መብዛሕትኦም ቆርቆሮታት ኣብ ውሽጢ ብዙሕ ዳግመ-ምጥቃም ንብረት ኣለዎም። እዚ ድማ ብከላ ንምንካይ ይሕግዝን ኣብ ጎሓፍ ንምቑራጽን ይሕግዝ።

ጥርሙዝ ብርጭቆን ጥርሙዝ ፕላስቲክን ክንዲ ኣሉሚንየም ቆርቆሮ ዳግማይ ክትጥቀመሉ ትኽእል ዲኻ?

ጥርሙዝ ብርጭቆ ብዙሕ ግዜ ዳግማይ ክጥቀመሉ ይኽእል እዩ፡ ግን ዝያዳ ጸዓት ይሓትት። ጥርሙዝ ፕላስቲክ ኣብ ነፍሲ ወከፍ ዳግማይ ኣብ ዝጥቀመሉ እዋን ጽሬት ይስእኑ። ቆርቆሮ ኣሉሚንየም ኣብ ነፍሲ ወከፍ ዳግማይ ክትጥቀመሉ ከለኻ ሓይሎም ይሕልዉ።

ስለምንታይ ገለ ትካላት ክሳብ ሕጂ ጥርሙዝ ብርጭቆ ዝጥቀማ?

ገለ ትካላት ፋንሳዊ ስለ ዝመስልን ሓያል ስምዒት ስለ ዝስምዖምን ጥርሙዝ ብርጭቆ ይመርጹ። ብርጭቆ ንናይ ውሽጢ ዓዲ መሸጣን ምምላእን መደባት ጽቡቕ ይሰርሕ። ገለ መስተታት ምስቲ ፍርያት ምላሽ ስለዘይህብ ብርጭቆ የድልዮም።

ዳግማይ ዝተጠቕመሉ ትሕዝቶ ምጥቃም ንኣከባቢ ብኸመይ ይሕግዞ?

ዳግመ-ምጥቃም ንብረት ምጥቃም ጸዓትን ተፈጥሮኣዊ ጸጋታትን ይቑጥብ። ዳግማይ ዝተጠቕመሉ ኣሉሚንየም ወይ ፕላስቲክ ብከላ ኣየር ይውሕድ። ጠቓሚ ንዋት ካብ መጉሓፊ ጐሓፍ እውን ይሕዞ።

ኣብቲ ጓሓፍ ዝርከብ ናይ ኣሉሚንየም ቆርቆሮ፡ ብርጭቆ ወይ ፕላስቲክ ጥርሙዝ እንተደርቢኻ እንታይ ይኸውን?

ነዚ ነገራት እዚ እንተ ደርቢኻዮ፡ መብዛሕትኡ ግዜ ናብ መጉሓፊ ይኸዱ። ቆርቆሮ ኣሉሚንየምን ብርጭቆን ንምብታን ኣማኢት ዓመታት ይወስድ። ጥርሙዝ ፕላስቲክ ንነዊሕ እዋን ዝጸንሕ ኮይኑ ንመሬትን ማይን ክብክሎ ይኽእል።

ንከባቢ ዝምላእ ጥርሙዝ ዝሓሸ ድዩ?

ዳግማይ ዝምላእ ጥርሙዝ ንፕላኔትና ብምቑጣብን ጎሓፍ ብምቑራጽን ንፕላኔት ይሕግዛ። ገለ ሃገራት ንጥርሙዝ ንነዊሕ እዋን ኣብ ጥቕሚ ዝውዕል ጽቡቕ ናይ ምምላእ ስርዓት ኣለወን።

ከመይ ጌርካ ኢኻ መስተኻ መዐሸጊኻ ዝያዳ ዘላቒ ክትገብሮ ትኽእል?

ምስ ብዙሕ ዳግማይ ዝተጠቕመሉ ንብረት መዐሸጊ ምረጽ። ጥርሙዝ ክትመልስ ዝኸፍለካ መደባት ደገፍ። ንሰባት ከመይ ጌርካ ከም እትጥቀመሎም ምሃር። ዳግማይ ክትጥቀመሎም እትኽእል ጥርሙዝ ፈትኑ። ንብከላ ምልኣኽ ንኽንኪ ቀሊል ፓኬጅ ምረጽ።

ዳግመ-ምጥቃም ብሓቂ ጸዓት ይቑጥብ ድዩ?

እወ! ዳግመ-ምጥቃም ኣሉሚንየም ቆርቆሮ ዳርጋ ኩሉ ሓደስቲ ንምስራሕ ዘድሊ ጸዓት የድሕን። ዳግመ-ምጥቃም ብርጭቆን ፕላስቲክን እውን ጸዓት ይቑጥብ፡ ግን ክንዲ ኣሉሚንየም ኣይኮነን። ኣብ ነፍሲ ወከፍ ዳግማይ ክትጥቀመሉ ከለኻ፡ ብከላ ንምቑራጽ ትሕግዝ።