بینینەکان: 0 نووسەر: سەرنووسەری ماڵپەڕ کات بڵاوکردنەوە: 2024-12-23 Origin: شوێن
لە ساڵانی ڕابردوودا نیگەرانییەکی زیاتر لەبارەی کاریگەرییە تەندروستییەکانی خواردنەوە لە دەبە ئەلەمنیۆمەکانەوە هەبووە. لەگەڵ بەردەوامبوونی گەشەسەندنی بەناوبانگی خواردنەوە لە قوتودا لە سەرانسەری جیهاندا، زۆرجار پرسیارەکان سەبارەت بە سەلامەتی ئەم بەرهەمانە دەوروژێنرێن. ئایا دەبە ئەلەمنیۆمەکان سەلامەتن بۆ خواردنەوە، یان مەترسی تەندروستییان لەسەرە؟ ئەم بابەتە ئامانجی چارەسەرکردنی ئەم نیگەرانییە باوانە، جیاکردنەوەی ئەفسانە لە ڕاستییەکان، و پێشکەشکردنی تێڕوانینێکی بەنرخی سەبارەت بەوەی بۆچی دەبە ئەلەمنیۆمەکان، لەوانەش دەبەی بیرەی ئەلەمنیۆمی سپی، هەڵبژاردەیەکی سەلامەت و جێی متمانەن بۆ پاکەتکردنی خواردنەوە.
دەبە ئەلەمنیۆمەکان لە تێکەڵەیەک لە کەرەستە دروست دەکرێن کە بۆ هێز و سووکایەتی و مانەوە دیزاین کراون. بە پلەی یەکەم، ئەم دەبەیانە لە ئالۆوی ئەلەمنیۆمەوە دروست دەکرێن کە دڵنیای دەدات لە کانەکە هەم کێشی سووکە و هەم بەرگری لە ژەنگ دەکات. ڕووی دەرەوەی دەبەکە بە شێوەیەکی گشتی بە دیزاینە زیندووەکان چاپ دەکرێت، لە کاتێکدا ڕووی ناوەوە بە چینێکی مادەی پارێزەر ڕوپۆش کراوە بۆ ئەوەی خواردنەوەکە نەچێتە بەر بەرکەوتنی ڕاستەوخۆ لەگەڵ خودی ئەلەمنیۆمەکە.
یەکێک لە تێڕوانینە هەڵە باوەکان ئەوەیە کە دەبە ئەلەمنیۆمەکان تەنها لە کانزای ئەلەمنیۆم دروستکراون. لە واقیعدا، دەبە مۆدێرنەکان بە وردی بە کەرەستەی زیادە وەک پۆشاک و ناوپۆشەوە دروستکراون. ئەم ناوپۆشانە کە زۆرجار لە ڕزینێکی پلاستیکی دروست دەکرێن، ڕێگری دەکەن لە کاردانەوەی خواردنەوە ترشەکان، وەک سۆدە و بیرە، لەگەڵ کانزاکەدا کاردانەوەیان هەبێت، کە دەتوانێت ببێتە هۆی گۆڕانی ناخۆشی تام و بەرکەوتنی کیمیایی ئەگەری.
یەکێک لە ئەفسانەی زۆرترین ئەو ئەفسانەیانەی کە لە دەوری دەبە ئەلەمنیۆمییەکاندان، ئەو نیگەرانییەیە کە بەرکەوتنی ئەلەمنیۆم دەتوانێت زیان بە تەندروستی بگەیەنێت. بە تایبەتی هەندێک لە تاکەکان ئەلەمنیۆم بە نەخۆشی ئەلزەهایمەرەوە گرێ دەدەن، ئەمەش ترسی ئەوە هەیە کە خواردنەوە لە دەبە ئەلەمنیۆمییەکان مەترسی تووشبوون بەم حاڵەتە زیاد بکات. بەڵام لێکۆڵینەوەیەکی بەرفراوان دەریخستووە کە هیچ بەڵگەیەکی زانستی یەکلاکەرەوە نییە کە بەرکەوتنی ئەلەمنیۆم لە دەبەی ئەلزەهایمەر یان هەر حاڵەتێکی تری دەمارەوە ببەستێتەوە.
زۆرێک لەو ئەفسانەیانەی کە باس لە ئەلەمنیۆم دەکەن لە توێژینەوە بەسەرچووەکانەوە سەرچاوە دەگرن کە بە وردی ڕەنگدانەوەی سروشتی بەرکەوتنی ئەلەمنیۆمیان نەبووە لە ڕێگەی بەرهەمە بەکاربەرە ڕۆژانەکانەوە. بەپێی کۆمەڵەی نەخۆشی ئەلزەهایمەر، هیچ بەڵگەیەکی یەکلاکەرەوە نییە کە ئەلەمنیۆم ببێتە هۆی نەخۆشی ئەلزەهایمەر. لە کاتێکدا کە بەرکەوتنی زۆر بە ئەلەمنیۆم لە هەندێک شوێنی پیشەسازیدا دەتوانێت مەترسی تەندروستی دروست بکات، بەڵام ئەو بڕە شوێنانەی کە لە خواردنەوە قوتووییەکاندا دەبینرێن زۆر لە خوار ئاستەکانەوەن کە لەلایەن دەسەڵاتدارانی تەندروستیەوە بە زیانبەخش دادەنرێت.
یەکێک لە نیگەرانییە سەرەکییەکانی خواردنەوە لە دەبە ئەلەمنیۆمەکان ئەوەیە کە ئایا ماددە کیمیاییەکان دەتوانن بچنە ناو خواردنەوەکە. ئەگەری شلبوونەوەی کیمیایی نیگەرانییەکی ڕەوایە، بە تایبەتی کاتێک باس لە دەبە کۆنەکان دەکرێت کە لەوانەیە مادەی وەک BPA (بیسفینۆڵ A)یان لە ناوپۆشەکانیاندا هەبووبێت. BPA ماددەیەکی کیمیاییە کە پەیوەندی بە چەندین کێشەی تەندروستیەوە هەیە، لەوانە تێکچوونی هۆرمۆنەکان و کێشەی گەشەکردن.
بەڵام گرنگە ئاماژە بەوە بکەین کە بەکارهێنانی BPA لە ئەلەمنیۆمی دەبە لە ساڵانی ڕابردوودا بە شێوەیەکی بەرچاو کەم بووەتەوە. زۆرێک لە بەرهەمهێنەرانی خواردنەوەکان، لەوانە ئەوانەی دەبەی بیرەی ئەلەمنیۆمی سپی بەرهەم دەهێنن، هەنگاوی بەرچاویان ناوە بۆ نەهێشتنی BPA لە پاکەتەکانیاندا. ئەمڕۆ زۆربەی دەبە مۆدێرنەکان بە پۆشینی بێ BPA هێڵکاری کراون کە بە شێوەیەک دروستکراون کە بەربەستێکی سەلامەت و کاریگەر لە نێوان خواردنەوە و مادەی ئەلەمنیۆمدا دابین بکەن.
جگە لەوەش، دەسەڵاتدارانی تەندروستی وەک بەڕێوەبەرایەتی خۆراک و دەرمانی ئەمریکی (FDA) و دەسەڵاتی سەلامەتی خۆراکی ئەوروپی (EFSA) ستانداردی سەلامەتی توندیان بۆ ئەو کەرەستانە داناوە کە لە پاکەتکردنی خۆراک و خواردنەوەدا بەکاردەهێنرێن. ئەم ڕێسایانە دڵنیای دەدەن لەوەی کە هەر ماددەیەک کە لە ناوپۆشی دەبە ئەلەمنیۆمەکاندا بەکاردەهێنرێت مەترسی لەسەر تەندروستی بەکاربەران دروست ناکات.
بەهۆی پێشکەوتنەکانی تەکنەلۆژیای بەرهەمهێنان و گۆڕانکاری لە ڕێساکاندا، ئێستا دەبە ئەلەمنیۆمییە مۆدێرنەکان لە جاران سەلامەتترن. گۆڕینی BPA لەگەڵ ماددە بەدیلەکان لە ناوپۆشی CAN هەنگاوێکی بەرچاو بووە بۆ پێشەوە لە دڵنیابوون لە سەلامەتی خواردنەوە لە قوتووییەکان.
زۆرێک لە بەرهەمهێنەرانی خواردنەوە بەناوبانگەکان ئێستا ناوپۆشی بێ BPA بەکاردەهێنن، کە تاقیکردنەوەیەکی بەرفراوانیان بۆ کراوە بۆ پشتڕاستکردنەوەی سەلامەتییان. ئەم ناوپۆشانە بە شێوەیەکی گشتی لە ئیپۆکسی ڕزین یان ڕووپۆشی پۆلیستەر دروست دەکرێن کە بۆ ڕێگریکردن لە کارلێکی نێوان دەبەی ئەلەمنیۆم و ناوەڕۆکەکانی ناوەوەی دروستکراون. ئەم پۆشینە مۆدێرنانە سەلامەتن، ژەهراوی نین و لەلایەن دەسەڵاتە ڕێکخراوەییەکان لە سەرانسەری جیهاندا پەسەند کراون.
بۆ بەکارهێنەران، گرنگە بەدوای بڕوانامە و ناونانیدا بگەڕێین کە ئاماژە بەوە دەکات کە دەبێک بێ BPA یە. بەم ڕوپۆشە نوێیانە، بەرهەمهێنەران توانیویانە یەکپارچەیی پێکهاتەیی CAN بپارێزن لە هەمان کاتدا مەترسییەکانی شلبوونەوەی ماددە کیمیاییە زیانبەخشەکان لەناو خواردنەوەکەدا نەهێڵن. جا تۆ سۆدەیەکی قوتوو، بیرە، یان هەر خواردنەوەیەکی تر بکڕیت، دەتوانیت دڵنیا بیت لەوەی کە دەبە ئەلەمنیۆمییە مۆدێرنەکان بە لەبەرچاوگرتنی تەندروستی بەکاربەر دروست دەکرێن.
بۆ ئەوەی سەلامەتی خواردنەوە پاکەتکراوەکان مسۆگەر بکرێت، دەزگاکانی ڕێکخستن لە سەرانسەری جیهان لە نزیکەوە چاودێری ئەو ماددانە دەکەن کە لە دەبە خواردنەوەکاندا بەکاردەهێنرێن. لە ئەمریکا، FDA سەرپەرشتی سەلامەتی پاکەتەکانی خۆراک دەکات، لەنێویاندا دەبە ئەلەمنیۆمەکان. ڕێساکانی سەلامەتی خۆراکی FDA لەسەر بنەمای هەڵسەنگاندنە زانستییە توندەکانە کە مەترسییە ئەگەرییەکان بۆ تەندروستی بەکاربەران لەبەرچاو دەگرن. لە ئەوروپا EFSA ڕۆڵێکی هاوشێوەی هەیە، دڵنیای دەدات لەوەی کە کەرەستەی پاکەتکردن سەلامەتە بۆ بەکارهێنان لە خۆراک و خواردنەوەکاندا.
ئەم ڕێکخراوانە هەڵسەنگاندنی بەردەوامی ئەو کەرەستانە ئەنجام دەدەن کە لە پاکەتەکاندا بەکاردەهێنرێن، لەوانەش ناوپۆشی دەبە ئەلەمنیۆمەکان، بۆ دڵنیابوون لەوەی کە پابەندن بە ستانداردەکانی سەلامەتی. ئەگەر هەر مەترسییەکی ئەگەری دەستنیشان بکرێت، دەسەڵاتە ڕێکخراوەییەکان دەسەڵاتی دەرکردنی هۆشدارییان هەیە، بەرهەمەکانی وەبیرهێنانەوە، یان سەپاندنی قەدەغەکردنی ماددە ناپارێزراوەکان.
جگە لەم دەزگا حکومیانە، پیشەسازی خواردنەوەکان پابەندە بە ستانداردە توندەکانی سەلامەتی کە لەلایەن ڕێکخراوە نێودەوڵەتییەکانەوە دانراون. ئەم چاودێرییە ڕێکخراوەییە ڕۆڵێکی گرنگ دەگێڕێت لە پاراستنی متمانەی بەکاربەران لە بەرهەمەکانی وەکو دەبەی بیرەی ئەلەمنیۆمی سپی، دەزانێت کە پاکەتەکانیان سەلامەتە، ڕێکخراوە و تاقیدەکرێتەوە بۆ مەترسییە تەندروستییە ئەگەرییەکان.
لە کاتێکدا کە دەبە ئەلەمنیۆمەکان هەڵبژاردەیەکی بەناوبانگە و بە شێوەیەکی بەرفراوان بەکارهێنراوە بۆ پاکەتکردنی خواردنەوە، بەڵام ئەوان تاکە بژاردە نین کە لەبەردەستی بەکارهێنەراندایە. ماددە پاکەتەکانی دیکە، وەک شووشەی شووشەیی و دەفری پلاستیکی، زۆرجار بەراورد دەکرێن بە دەبە ئەلەمنیۆمییەکان لە ڕووی سەلامەتی و کاریگەری لەسەر ژینگە و کاریگەری تێچوون.
شووشەی شووشەیی: شووشە مادەیەکی ناکارامەییە، واتە کارلێک لەگەڵ ناوەڕۆکەکانی ناوەوەدا ناکات. هەروەها جوانکارییەکی ڕەسەن پێشکەش دەکات و دەتوانرێت دووبارە دابنرێتەوە، ئەمەش وایکردووە کە ببێتە شتێکی دڵخواز بۆ هەندێک خواردنەوەی پریمیۆم. بەڵام شووشە قورسترە لە ئەلەمنیۆم و زیاتر تووشی شکاندن دەبێت، ئەمەش دەبێتە هۆی بەرزبوونەوەی تێچووی گواستنەوە و زیاتر بەفیڕۆدان.
شووشەی پلاستیکی: شووشەی پلاستیکی کێشی سووکە و دژە شکاوە، بەڵام ڕەنگە هەمان ئاستی پاراستن لە ڕووناکی و هەوا دابین نەکەن، کە دەتوانێت کاریگەری لەسەر تام و چێژ و کوالێتی خواردنەوەکە هەبێت. سەرەڕای ئەوەش، هەندێک جۆری پلاستیکی دەتوانن ماددە کیمیاییەکانی وەک BPA بەکاربهێنن بۆ ناو ناوەڕۆکەکە، هەرچەندە ئەم مەترسییە بە پلاستیکە بێ BPA کەم دەکرێتەوە.
دەبە ئەلەمنیۆمەکان: سەرەڕای ئەم بەدیلانە، دەبە ئەلەمنیۆمەکان وەک بەناوبانگترین هەڵبژاردن دەمێننەوە بۆ پاکەتکردنی خواردنەوەکان، لەنێویاندا بیرە. ئەوان تێکەڵەیەک لە ئاسانکاری، کاریگەری تێچوون و سوودی ژینگەیی پێشکەش دەکەن. ئەلەمنیۆم زۆر دووبارە بەکاردەهێنرێتەوە، ئەمەش کاریگەری ژینگەیی کەمدەکاتەوە بە بەراورد بە کەرەستەی تری پاکەتکردن.
لە کۆتاییدا، نیگەرانییەکانی دەوروبەری کاریگەرییە تەندروستییەکانی خواردنەوە لە دەبە ئەلەمنیۆمەکانەوە تا ڕادەیەکی زۆر بێ بنەمان. دەبە ئەلەمنیۆمییە مۆدێرنەکان، لەوانەش دەبەی بیرەی ئەلەمنیۆمی سپی، بە ئاستێکی سەلامەت و بێ BPA دروست دەکرێن و ستانداردی سەلامەتی توندیان لەسەرە کە لەلایەن دەسەڵاتدارانی تەندروستیەوە جێبەجێ دەکرێن. لە کاتێکدا بژاردەی پاکەتکردنی بەدیل وەک شووشە و شووشەی پلاستیکی سوودی خۆی هەیە، دەبە ئەلەمنیۆمەکان وەک هەڵبژاردنێکی سەلامەت و کاریگەر و ژینگەدۆست دەمێننەوە بۆ پاکەتکردنی خواردنەوە.
بەکارهێنەران دەتوانن چێژ لە خواردنەوە قوتووەکانیان وەربگرن بە ئارامیی دەروونی، دەزانن کە ئەو کەرەستانەی لە پاکەتەکەدا بەکاردەهێنرێن سەلامەتن و ڕێکخراون و بە تەواوی تاقی دەکرێنەوە بۆ تەندروستی و سەلامەتی. بە هەڵبژاردنی دەبە ئەلەمنیۆمەکان، تۆ نەک تەنها هەڵبژاردەیەکی سەلامەت دەکەیت بەڵکو پشتگیری لە چارەسەرێکی پاکەتکردن دەکەیت کە هەم پراکتیکییە و هەم بەردەوامە.
ئەگەر تۆ لە بازاڕدایت بۆ دەبە بیرە ئەلەمنیۆمییە سپییە کوالیتی بەرز و متمانەپێکراوەکان، لە مەودای بەرهەمەکانمان زیاتر مەگەڕێ، کە دیزاین کراوە بۆ ئەوەی بەرزترین ستانداردەکانی سەلامەتی و مانەوە بەدی بهێنێت. ئەمڕۆ پەیوەندیمان پێوە بکەن بۆ زانیاری زیاتر دەربارەی پێشکەشکردنی دەبە ئەلەمنیۆمەکەمان و چۆن دەتوانن هێڵی بەرهەمەکانتان بەرز بکەنەوە!
